Yuz terisining ortiqcha yog‘lanishi ko‘pchilikka tanish muammolardan biri hisoblanadi. Bu holat nafaqat tashqi ko‘rinishni buzadi, balki turli kosmetik muammolar, jumladan husnbuzar va qizil dog‘larning paydo bo‘lishiga ham zamin yaratadi. Mutaxassislar fikricha, yuzdagi yog‘ to‘planishi tabiiy jarayon sanalsa-da, ba’zi hollarda bu normadan oshib ketadi va insonning psixologik holatiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Teri va yog‘ bezlari faoliyati
Inson tanasida millionlab mayda yog‘ bezlari mavjud bo‘lib, ular terini tashqi ta’sirlardan muhofaza qilish va namlikni saqlashda muhim ahamiyatga ega. Bu bezlar ishlab chiqaradigan “sebum” yog‘i terini cho‘ziluvchan va barqaror saqlaydi, zararli bakteriyalardan himoya qiladi. Biroq ba’zan yog‘ bezlari haddan tashqari ishlaydi va natijada yuz doimiy ravishda yog‘li ko‘rinish oladi.
Gormonlar ta’siri
Yog‘ bezlari faoliyatida gormonlar muhim rol o‘ynaydi. Ayniqsa, androgenlar — testosteron va uning hosilalari — sebum ishlab chiqarishni kuchaytiradi. Shu sababli o‘smirlik davrida ko‘pchilikda yuz tez yog‘lanishi va husnbuzarlar paydo bo‘lishi kuzatiladi.
Ayollarda esa hayz sikli, homiladorlik yoki menopauza davrida gormonal o‘zgarishlar yuz terisining holatiga ta’sir qiladi. Erkaklarda esa yuqori gormon darajalari tufayli yog‘li teri ko‘proq vaqt saqlanib qoladi.
Ovqatlanish va turmush tarzi
To‘g‘ri parhez saqlanmasa, yuz terisida yog‘ to‘planishi yanada kuchayadi. Ayniqsa, shirinliklar, yog‘li taomlar, gazli ichimliklar va tez hazm bo‘ladigan uglevodlar qondagi insulin miqdorini oshiradi. Insulin ortishi esa gormonlar faoliyatiga ta’sir qilib, yog‘ bezlarini yanada faolroq ishlashga majbur qiladi.
Shu bilan birga, stress, uxlash tartibining buzilishi va ortiqcha charchoq ham yuzning yog‘lanishiga sabab bo‘lishi mumkin. Mutaxassislar kun tartibini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish, sport bilan shug‘ullanish va to‘g‘ri ovqatlanish orqali bu muammoni birmuncha yengillashtirish mumkinligini ta’kidlaydi.
