«Байден – давлат душмани». Трамп Пенсилваниядаги чиқишида нималар деди?

^{Фото: Reuters}
Федерал қидирув бюроси (ФҚБ) томонидан ўтказилган тинтувдан кейин Доналд Трамп ўзининг биринчи митингида президент Жо Байденни «давлат душмани» деб атади. Шунингдек, Байден ФҚБдан ўзининг сиёсий рақибига қарши кураш воситаси сифатида фойдаланаётганидан шикоят қилди.

Пенсилвания штатининг Уилкс-Барр шаҳрида минглаб тарафдорлари олдида сўзлаган собиқ президент федерал агентлар махфий ҳужжатларни излаган рейд «Америка тарихида ҳокимиятни суиистеъмол қилишнинг энг даҳшатли мисолларидан бири» эканини айтди.

Трамп Пенсилванияга сайловда қатнашаётган Республикачилар партиясидан икки номзодни қўллаб-қувватлаш учун ташриф буюрди.

Доктор Меҳмет Оз АҚШ Сенатига сайланиш учун, сенатор Дуг Мастриано эса Пенсилвания губернатори лавозимига даъвогарлик қилмоқда. Бироқ, уларнинг иккиси ҳам кўп гапирмади. Шанба оқшомидаги митинг асосан бир киши – Трамп учун эди.

76 ёшли Трамп деярли икки соатлик нутқининг биринчи қисмини август ойи бошида ФҚБнинг Флоридадаги мулкида ўтказилган тинтувига бағишлади.

Тинтув ўтказган ФҚБ ходимлари «махфий» деб ёзилган ўнлаб бўш папкаларни топишди, шунингдек, унинг шахсий кабинетидан ўта махфий ҳужжатларни олиб кетишди.

Собиқ президент махфий ҳужжатлар билан қандай ишлагани бўйича тергов остида. Трампнинг ўзи ҳеч қайси қонунни бузмаганини айтмоқда.

Рейддан ташқари, Пенсилвания митингида собиқ президент таниш мавзуларга қайтди: 2020 йилги сайловлар ундан ўғирлангани ҳақидаги асоссиз даъволар, Демократик партиядаги рақибларига ҳужумлар ва «мамлакатни қутқариш» ҳақидаги ваъдалар. Шунингдек, гиёҳванд модда савдогарларига ўлим жазоси тайинлашга чақирди.

Қуйида Доналд Трамп митингидаги муҳим нуқталар кўриб чиқилади.

Адлия вазирлигига ҳужум

Ҳозирги вақтда собиқ президент ФҚБ томонидан олиб қўйилган махфий ҳужжатлар бўйича ҳокимият вакиллари билан ҳуқуқий тортишувларга ўралашиб қолди.

Расмийларнинг таъкидлашича, Трамп Оқ уйдан бир неча ҳужжатларни ноқонуний тарзда олиб кетган ва ўз уйида сақлаган, уларнинг баъзилари «ўта махфий» мақомга эга.

Прокурорларнинг таъкидлашича, у ҳужжатларнинг қандай қилиб уйига келиб қолгани бўйича ўтказилаётган тергов ҳаракатларига тўсқинлик қилган бўлиши мумкин.

Трамп аввалроқ терговни «жодугар ови» деб атаган ва шанба кунги митингда ҳам шу маънодаги сўзларини такрорлади. У ФҚБ рейдини «шармандали рейд ва уйимга бостириб кириш» деб атади ва бунинг одил судловга ҳеч қандай алоқаси йўқлигини айтди.

Собиқ президент узоқ вақтдан бери ўзи ва тарафдорларини сиёсий таъқиблар қурбони сифатида кўрсатишга уриниб келмоқда. Бу сафар у тарафдорларига ўзининг шахсий муаммолари уларнинг ҳам муаммоси эканини яна бир бор уқдиришга ҳаракат қилди.

«Биз ФҚБ ва Адлия вазирлиги томонидан ҳужумга учрадик», деди Трамп оломон олқишлари остида. «Бу фақат уйимнинг тинтув қилиниши эмас... бу ҳар бир фуқаронинг умидлари ва орзулари эди. 2015 йилда олтин эскалатордан тушиб, халқнинг вакили бўлганимдан кейин улар учун курашганман».

Трамп тарафдорлари унга «тўсқинлик» қилинганини айтишмоқда

Митинг иштирокчилари ФҚБ тинтувлари масаласида собиқ президентни қўллаб-қувватладилар. Бу минтақа 2020 йилги сайловда Трампга овоз берган, гарчи Пенсилвания штати Байден фойдасига мойил бўлса ҳам.

Тарафдорлардан икки нафари «ФҚБни молиялаштиришни тўхтатинг» ёзуви туширилган футболка кийган ҳолда митингда қатнашди. Алтуна шаҳридан келган Гейл Макклоски ФҚБ ёлғон баҳоналар билан тинтув қилиб, Трампни обрўсизлантиришга уринди деб ҳисоблашини айтди.

Нью-Йорк штатидан 4 соат йўл босиб келган 60 ёшли Келли Боргожелли шундай деди: «Улар Трампни фақат нафрат туфайли таъқиб қилмоқдалар».

Трампга сўнгги йилларда қўйилган кўплаб айбловлар, жумладан, дарғазаб оломонни Капитолийга бостириб киришга ундагани, Украина президентига сиёсий душманлари фаолиятини текшириш учун ноҳақ босим ўтказгани, 2020 йилги сайловлардаги фирибгарлик ҳақида ёлғон баёнот бергани ҳақида қўйилган айбловларга ишонасизми деган саволга Келли «йўқ» деб жавоб қайтарди.

«Улар ҳеч нарсани исботлай олмадилар», деди у. Унинг ҳамроҳи, 62 ёшли Морин Юартнинг фикрига кўра, агар Адлия вазирлиги Трампга айблов эълон қилса, мамлакат парчаланиб кетиши мумкин.

«Кўплаб одамлар кўчага чиқади», деди Юарт. У зўравонликка қарши эканини айтди, бироқ собиқ президентга қўйилган ҳар қандай жиноий айблов тартибсизликларга сабаб бўлишидан хавотирланади.

Трампнинг сўзларига кўра, ҳукумат ҳужжатлари билан ишлаш бўйича олиб борилаётган тергов «мамлакатда мисли кўрилмаган норозиликлар»га сабаб бўлиши мумкин.

Пенсилванияга ташриф – стратегик қадам

Бу йил Пенсилвания сайлов бюллетенида Трампнинг исми йўқ, аммо трампчилар бор.

У таниқли тиббиёт мутахассиси доктор Озни АҚШ Сенатига номзод сифатида шахсан танлаб олди. Штат губернаторлигига 2020 йилги сайловлардаги фитна назариёти тарафдори, ўта «ўнг» Мастрианони қўллаб-қувватлади.

Уларнинг ноябр ойида ўтказиладиган сайловдаги натижалари кўп нарсани, жумладан, Трампнинг қўллаб-қувватлаши ва Республикачилар партиясига олиб келган мафкураси қанчалик қимматли эканини кўрсатиб беради. Бу 2024 йилги президентлик сайловларига ҳам таъсир қилиши мумкин. Ҳозирча, Трамп янги президентлик кампаниясини эълон қилмади.

Агар у қўллаб-қувватлаган номзодлар ғалаба қозонса, Республикачилар партияси буни Трампнинг асосий электоратда ҳали ҳам кучли эканлигига далолат сифатида кўриши мумкин. Агар улар ютқазса, бу Трампнинг 2024 йилдаги эҳтимолий рақибларига Оқ уйга кўчиб ўтиш имконияти борлигини кўрсатиши мумкин.

Митинг иштирокчилари доктор Оздан кўра Мастрианога – собиқ президент ўгитлари бўйича шаклланган номзодга кўпроқ рағбат билдиришди. Мастриано саҳнага чиққач, оломон том маънода бўкириб юборди.

Митинг бошланганидан бир соат ўтгач, доктор Оз нутқ сўзлади. Машҳур шифокор икки дақиқадан камроқ вақт давомида гапирди ва унинг нутқидан кейин оломон орасида кимдир: «У фақат номи билан республикачи» деб бақирди, баъзилар Озни етарлича консерватив деб ҳисобламайди.

Сайловлар икки партия учун ҳам муҳим

Пенсилваниядаги сайловлар демократлар учун ҳам жуда муҳим. Улар ўз номзоди Жон Феттерманни ғалаба сари етаклаб, у АҚШ Сенатидан ўрин олишига умид қилмоқда.

Мастриано республикачилар праймеризида ғалаба қозонгач, губернаторлик пойгаси ҳам алоҳида аҳамият касб этмоқда. У 2021 йил 6 январда АҚШ Конгрессига уюштирилган ҳужумда иштирок этган ва Пенсилванияда 2020 йилги сайлов натижаларини бекор қилишга уриниш ҳаракатларида муҳим рол ўйнаган. Агар у губернаторликни қўлга киритса, штатдаги сайлов жараёнини назорат қила олади.

Унга қарши туриш учун демократлар «оғир артиллерияни» – штат прокурори Жош Шапирони ёрдамга чақиришди. Президент Байден демократлар тарафдорларини «уйғотиш»га ёрдам берувчи бир неча катта тадбирларни ўтказди.

30 август куни Байден ҳам Уилкс-Баррда бўлиб, ўқотар қуроллар ва жамоат хавфсизлиги бўйича нутқ сўзлади. Икки кун олдин эса Филаделфияда омма олдида чиқиш қилиб, Трамп мафкураси Америка демократиясига таҳдид солаётганини таъкидлади.

«Ҳар бир республикачи, ҳатто республикачиларнинг аксарияти ҳам MAGA-республикачи (Трамп тарафдорлари) эмас, деди Байден. - Бироқ, шубҳасиз, бугунги кунда Доналд Трамп ва MAGA-республикачилар Республикачилар партиясига катта таъсир ўтказмоқда, уни бошқармоқда ва қўрқитмоқда. Бу мамлакатимиз учун жуда катта таҳдид».

MAGA – Доналд Трампнинг «Американи яна буюк қиламиз» (инг. Make America Great Again - MAGA) ҳаракати тарафдорлари.

Трамп бунга жавобан «Байденнинг сўзлари – Америка президенти томонидан қилинган энг шафқатсиз, нафратли ва одамларни бўлиб юборувчи нутқ» эканини айтди. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг