21:55 / 31.10.2023

Ноёб атом. Олимлар янги ўта оғир изотоп топишди

Дубнадаги Ядро тадқиқотлари қўшма институти физиклари даврий системанинг 116-элементи – ливерморий-288 нинг аввал номаълум бўлган изотопини синтез қилишди. Бу назарий жиҳатдан башорат қилинган атом рақами 120 унбинилий элементини очиш йўлидаги муҳим қадамдир, деб ёзмоқда РИА Новости.

Сентябрь ойида Дубнада янги тажриба бошланди. Бу сафар уран-238дан ясалган нишонларга хром-54 ядролари отилган. Натижа бироз кутилмаган бўлди.

Унбинилиум ўрнига физиклар даврий системанинг 116-элементининг илгари номаълум бўлган изотопи - ливерморий -288ни олишди. Унинг ҳаёт вақти бир миллисекунддан озроқ эди. Воқеа қисқа муддатли бўлишига ва янги изотоп синтези тажрибанинг бевосита мақсади бўлмаганига қарамай, олимлар буни катта ютуқ деб билишади.

"Ливермория шаклланишини кузатиш, ҳатто у ягона бўлиб қолса ҳам, жуда яхши натижа. Уни таҳлил қилгандан сўнг, ноаниқлик камроқ бўлади: кесмани тахмин қилиш ва очиқ кўзлар билан 120-элементда тажрибага ўтиш мумкин бўлади. 116-элемент калций ва курий ядроларининг қўшилиши натижасида синтез қилинган”, — дейди физика-математика фанлари доктори Александр Карпов.

Унинг қўшимча қилишича, энди 116-элементнинг изотопларини синтез қилиш бўйича тажриба мавжуд, аммо реакцияда хром — уран.

“Биз нишонни ва ўқнинг ядросини ўзгартирдик, аммо элемент бир хил бўлиб қолди. Ушбу тажрибани амалга ошириш орқали биз кесмаларни солиштиришимиз мумкин ва бу 120-элемент синтезига тайёргарлик кўришда ниҳоятда муҳим”, — деб тушунтирди олим.