Фото: Ruby Wallau/Northeastern University
The Journal of Neuroscience журналида чоп этилган тадқиқот ҳар бир қўрқув таҳдид турига қараб миянинг турли қисмларини фаоллаштиришини исботлади.
“Ҳозирги кунда илмий доираларда ҳиссиётлар универсал хусусиятга эгами ёки вазиятга қараб турлича намоён бўладими, деган масала қизғин муҳокама қилинмоқда”, — деб таъкидланади тадқиқотда.
Бугунги кунда сунъий интеллект ва машинавий таълимдан фойдаланиш миянинг фаоллигига қараб ҳис-туйғуларни аниқлай оладиган моделларни яратишга имкон беради.
“Сунъий идрокнинг кўплаб моделлари ҳар бир ҳиссиётга маълум бир нейрон шаблони мос келади, деган ғояни беради — бири жирканиш учун, бошқаси ғазаб учун. Агар бу тўғри бўлса, у ҳолда бундай шаблон қўрқув турлари учун ҳам тўғри келиши керак”, — дейди АҚШдаги Шимоли-шарқий университет психология доценти Ажай Сатпуте.
Ушбу гипотезани текшириш учун тадқиқотчилар жамоаси 21 киши иштирокида тажриба ўтказди. Улар ўзларини кўпроқ қўрқитаётган нарса ҳақида анкета тўлдирди. Кейин МРТ пайтида уларга турли қўрқинчли вазиятларнинг видеолари намойиш этилди: тепаликдан пастга қараш, омма олдида нутқ сўзлаш ёки ўргимчакка яқинлашиш. Видеолар ҳақиқатдан ҳам қўрқинчли бўлишига эътибор қаратилди.
Ҳар бир видеодан сўнг иштирокчилар ўзидаги қўрқув ва ҳаяжон даражасини мустақил баҳолади.
Танланма кичик бўлишига қарамай, тадқиқот иккита муҳим хулосага келиш имконини берди. Биринчидан, даҳшат реакциялари миянинг кутилганидан кўпроқ қисмларини қамраб олади. Аммо бу қисмларнинг барчаси ҳам қўрқув турларига бир хил жавоб бермайди.
“Масалан, бодомсимон қисм баландликдан қўрқиш ҳисси пайтида фаоллашган, аммо бошқа вазиятларда унчалик фаоллашмаган”, — дейди Сатпуте.
Ушбу тажриба Сатпуте лабораториясида ўтказилган, қўрқувнинг физиологик механизмларини ўрганувчи бир қатор тадқиқотларнинг бир қисми ҳисобланади. 2021 йилда гуруҳ тананинг қўрқувга бўлган реакцияларини — терлаш ва юрак фаолияти тадқиқ этилган ишни эълон қилди ҳамда турли қўрқувлар турлича намоён бўлишини тасдиқлади.
“Биз мияни ва унинг қўрқувга бўлган реакцияларини ўрганамиз, чунки қўрқувга қандай таъсир ўтказиш мумкинлигини тушунмоқчимиз. Тадқиқотимиз натижаларидан маълум бўлдики, қўрқувни енгиш усуллари индивидуал бўлиши ва инсоннинг хусусиятларини ҳам, аниқ вазиятни ҳам ҳисобга олиши керак”, — дейди Сатпуте. “Замин” янгиликларини “Инстаграм”да кузатиб боринг
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми?
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
“Ҳизбуллоҳ” бир суткада Исроилга қарши 20 га яқин ҳарбий амалиёт ўтказди
Халқаро жиноят суди Исроил бош вазири Нетаньяхуни ҳибсга олишга ордер берди
Зеленский Путин борасида баёнот берди: “Тинчликни истаганлар юзига тупурмоқда”
Диний қўмита Умра зиёратини ташкил қилиш учун 12 та турфирмага лицензия берди
Ўмон султонлиги элчиси: «Урушларни ҳарбий куч билан ҳал қилиб бўлмайди»
Жосеп Боррел: “Халқаро жиноят судининг Нетаньяхуни ҳибсга олиш бўйича қарори ижро этилиши шарт”
Бефойда ва қиммат: шифокорлар тавсия этмайдиган 5 турдаги биологик фаол қўшимчалар
Путин Украинадаги объектга баллистик ракета зарбаси берилганини эълон қилди
