Россиялик депутат ўзбекларнинг Сибирдаги тарихий мероси ҳақида баҳс бошлади

Ханти-Мансий автоном округи (ХМАО) думаси депутати Халид Тагизоде сўнгги нутқида Сибирнинг айрим ҳудудларини ўзбекларнинг тарихий ерлари деб атади. Унинг таъкидлашича, бу ҳудудлар бир вақтлар Сибир хонлиги таркибида бўлган ва сўнгги ҳукмдори Хон Қучқум Шайбонийлар сулоласидан чиққан. Тагизоде бу сулолани Бухоро хонлигига мансуб ўзбеклар сулоласи сифатида таърифлаб, шундай деди:

«Балки бу мигрантлар ўз тарихий ватанига қайтаётгандир».

Ушбу баёнот Югра ҳукумати мажлисида янграган ва тезда ижтимоий тармоқларда кенг муҳокамага сабаб бўлди. Кўплаб юграликлар бу фикрни танқид қилиб, тарихий маълумотларни таҳрирлашга уриниш сифатида баҳолашмоқда.

Тарихий манбаларга кўра, Сибир хонлиги 16-асрда Хон Қучқум томонидан бошқарилган ва у Шайбонийлар сулоласидан бўлган. Аммо бу ҳудудларнинг ўзбекларга тегишли деб ҳисоблаш тарихий нуқтаи назардан баҳсли масала бўлиб, кўплаб тарихчилар бу фикрга қарши чиқишмоқда.

ХМАО ҳудудидаги Ханти ва Мансий халқлари ўзларининг тарихий ерларида яшаб келмоқда ва бу ҳудудларнинг уларга тегишлилиги кенг тан олинган. Тагизоденинг баёноти эса бу тарихий ҳақиқатларга зид келади.

Мутахассислар ва жамоатчилик вакиллари Тагизоденинг баёнотини кескин танқид қилиб, унинг сўзлари Россия Федерациясининг ҳудудий яхлитлигига таҳдид солиши мумкинлигини таъкидлашмоқда. Улар бу каби баёнотлар жамоатчилик орасида нотинчлик ва низоларга сабаб бўлиши мумкинлигини билдиришмоқда.

Хулоса қилиб айтганда, тарихий масалаларда эҳтиёткорлик ва аниқлик муҳим аҳамиятга эга. Тарихий ҳужжатлар ва далилларга асосланмаган баёнотлар жамоатчилик орасида нотўғри тушунчалар ва низоларга сабаб бўлиши мумкин. Шу боис, тарихий масалаларда масъулиятли ва асосли ёндашув талаб этилади.