2020 йилда бошланган коронавирус пандемияси фақат жаҳон иқтисодиётига эмас, балки инсон миясининг ишлаш жараёнига ҳам катта таъсир кўрсатди. Янги илмий тадқиқотга кўра, пандемия даврида соғлом одамлар миясининг қариш суръати айни пайтда сезиларли даражада ошган. Бу ҳолат, диққатга сазовор бўлгани – ковид билан касалланган ёки касалланмаган одамларга қарамасдан, ҳар бир одамнинг нейрологик ҳолатида кузатилган бир хил таъсирни намоён этди.
Илмий тадқиқот ва унинг натижалари
Тадқиқотда олимлар 15 334 нафар соғлом катталарнинг мия сканерларини таҳлил қилишди. Иштирокчиларнинг ўртача ёши 63 ёшдан иборат бўлиб, уларнинг миялари пандемия даврида қайси жиҳатлардан таъсирлангани ўрганилди. Машинали ўрганиш моделлари натижасида маълум бўлишича, ковид пандемиясини бошдан кечирган одамлар миясининг қариши узоқ вақт давомида кузатилган, шунга қараганда 5,5 ой тезроқ амалга ошган.
Когнитив тестлар ҳам шуни кўрсатадики, пандемия даврида соғлом одамлар миясининг ўзгариши фақат ковид билан касалланганлар орасида кўринади. Бу фаолликнинг пасайиши, айниқса эркаклар, қариялар ва нотинч оилаларнинг аъзолари орасида сезиларли бўлган. Олимлар, шунингдек, эмланишнинг инсон миясига таъсири бўйича алоҳида хулосаларга эга бўлдилар, аммо ушбу тадқиқотда эмланган ва эмланмаганлар ўртасида бевосита фарқлар аниқланмади.
Илмий ёндашув ва коронавируснинг таъсири
Зеро, олий табиблар коронавируснинг инсон миясига бўлган таъсири, шубҳасиз, иқтисодий ва ижтимоий омиллар билан чамбарчас боғлиқ эканлигини таъкидлашмоқда. Бу пандемиянинг аҳолининг саломатлигига бўлган кўп томонлама таъсирларини кўрсатади. Илмий тадқиқотларда инсонларнинг эмоцияларини, стрессни, иш билан боғлиқ муаммоларни ва социализация тартибларини мустаҳкамлашга қаратилган ҳаракатларнинг аҳамияти кундан-кунга ортиб бормоқда.
Шуни айтамизки, пандемиянинг инсон миясига шундай таассуротлар билан ёпишиши, ҳар бир одамнинг аниқ қадамлари ва ёрдамга эҳтиёжи ҳамда жамиятнинг келажагига тааллуқли тадқиқотлар натижаларига асосланиб қабул қилинишининг аҳамияти катта.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
