Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамаси қабул қилган янги қарорга мувофиқ, мамлакатда чакана савдо соҳасидаги қоидалар янгиланди ва замонавий талабларга мослаштирилди. Энди сотувчилар чегирма ёки акция ўтказишда истеъмолчиларни чалғитишга йўл қўймаслик учун қатор янги мажбуриятларга эга бўлади.
Қарорга кўра, савдо тизимида “рағбатлантирувчи акция”, “нархнома”, “чегирма нарх” ва “чегирма нархгача” каби янги атамалар жорий этилди. Бу ўзгаришлар савдо жараёнларини янада аниқлаштириш ва сотувчи билан харидор ўртасидаги ишончни мустаҳкамлашга қаратилган.
Янги тартибга мувофиқ, агар сотувчи товарнинг чегирмагача бўлган нархини кўрсатса, шундагина бу ҳақиқий “чегирма” деб ҳисобланади. Агар бундай кўрсатма бўлмаса, у ҳолда нарх пасайиши шунчаки арзонлаштириш сифатида баҳоланади.
Шунингдек, товар чегирмага қадар бўлган нархи — яъни “эски нарх” — акция бошланишидан олдинги 30 кун ичидаги энг паст нарх бўлиши шарт. Бу талаб сунъий равишда нархни аввал ошириб, кейин “чегирма” қилиб кўрсатиш орқали харидорни алдаш ҳолатларига чек қўяди.
Рағбатлантирувчи акциялар учун ҳам аниқ қоидалар белгиланди. Эндиликда ҳар бир акция эълон қилинганда унинг муддати, товар турлари, миқдори ва шартлари аниқ баён этилиши лозим. Энг муҳими — акция бошлангач, унинг шартларини ўзгартириш ёки нарх ҳақида нотўғри маълумот бериш мутлақо тақиқланади.
Шунингдек, агар акция ёки чегирма оммавий тадбир шаклида ўтказилаётган бўлса, тадбиркорлар белгиланган ҳуқуқий тартибларга риоя қилиши ва ваколатли органлардан рухсат олиши керак бўлади.
Қарорда алоҳида тартиб ҳам назарда тутилган:
– алкоголь, тамаки ва никотин маҳсулотларига чегирма ёки акция эълон қилиш тақиқланади;
– сунъий равишда нархни ошириб, кейин “чегирма” кўринишида реклама қилиш ман этилади;
– акция ёки чегирма ҳақидаги барча маълумотлар солиқ органларига камида 10 кун олдин тақдим этилиши керак;
– қоидаларни бузган тадбиркорлар эса белгиланган тартибда жавобгарликка тортилади.
Мутахассислар таъкидлашича, ушбу янгиликлар бозорда шаффофликни таъминлайди, истеъмолчи ҳуқуқларини ҳимоя қилади ва тадбиркорлик муҳитини соғлом рақобат асосида ривожлантиришга ёрдам беради.
Ўз навбатида, Иқтисодий тадқиқотлар маркази ва Савдо палатаси вакиллари бу қадамни “ишончли ва замонавий чакана бозор тизимини шакллантириш йўлидаги муҳим босқич” сифатида баҳоламоқда.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
