1988 йилда Сеулда ўтказилган Олимпия ўйинларининг финали бокс тарихидаги энг катта адолатсизликлардан бирига айланди. Жанубий Кореялик боксчи Пак Си Хун ва америкалик Рой Жонс ўртасидаги ўйинга катта эътибор қаратилаётган эди. Томошабинлар ва бокс экспертлари Жонснинг ғалабасига ишонган бўлса-да, натижа бошқача бўлди. Пак Си Хун 3:2 ҳисобида ғалаба қозонгани учун олтин медал билан тақдирланди.
Мазкур ўйиндан кейинги йилларда кўпчилик Пакнинг ғалабасига шубҳа билан қарайди, чунки уларнинг фикрича, Жонс ҳақиқатан ҳам бокс рингида устун бўлган. Олимпия ўйинларида ўйинга катта қизиқиш билан қараган мухлислар ва бокс мутахассислари ҳам Жонснинг бокс майдонидаги устунлигини тан олишган. Шунинг учун, Пакга олтин медал топширилиши бокс мухлисларига қисман адолатсизлик сифатида кўринган.
Жонс эса, ўшанда, бокс тарихидаги энг ёш ва иқтидорли жангчилардан бири сифатида тан олинди. У Олимпия ўйинларидаги хатти ҳаракати учун Вэл Баркер кубогини ҳам қўлга киритган. Аммо, унга берилган медаль шубҳали ҳисоблангани учун, жангчи бугунги кунда ҳам ўзининг Олимпиада медалига нисбатан ўзига тегишли бўлган ҳақиқатни сезаркан.
Йиллар ўтиб, судялар ва Олимпия қўмитаси томонидан ҳакамлик қилишдаги ишларнинг нуқсони ҳақида миш-мишлар тарқалган. 1996 йилда Шарқий Германиянинг «Штази» махсус хизматига оид ҳужжатлар топилган бўлиб, унда айтилишича, баъзи ҳакамларга жанубий кореялик боксчиларга ёрдам бериш учун пул тўланган. Бу, энг асосийси, АҚШнинг Олимпия ўйинларидаги медаллар сонини ортда қолдириш мақсадида қилинган. Аммо, Халқаро Олимпия қўмитаси текширув ўтказганида, порахўрлик билан боғлиқ бирорта сезиларли далил топилмаган. Шундай бўлса ҳам, Пак Си Хун учун ўша вақтдаги ғалабаси халқаро ҳамжамиятда қандайдир адолатсизлик сифатида ёдда қолди.
Пак, бу йиллар давомида, ўзини ҳамон айбдор ҳис қилганини бир неча бор таъкидлаган. Олимпия медали унинг ҳаётининг бир қисмидек, унинг ҳис-туйғулари билан боғлиқ бўлиб, ҳар доим руҳий ёмон туйғулар билан яшаган. У боксни тарк этганидан сўнг, ўз олтин медалини «даҳшатли туш» деб атаган.
Шу ўринда, Жонс бокс карьерасида катта муваффақиятларга эришди. У Олимпиададаги ғалабасига шубҳа билан қараган бўлса-да, ўзининг ажойиб карьерасини бошлаб, тўртта вазн тоифасида чемпион бўлди. Унинг 47 та нокаут ва 66 та ғалабаси бокс тарихидаги ажойиб натижалардан ҳисобланади. Жонс бокс рингида ўзининг янги мақсадига эришишга интилди. Ва, эҳтимол, Олимпия ўйинларидаги ғалабасининг таъсири билан ўзининг карьерасини янги босқичга олиб чиқди.
Аммо, тарихий адолатсизлик барҳам топиши учун Пак Си Хун ўзини жуда фахр билан ҳис этди. 40 йилдан сўнг, Пак Жонсга Олимпия олтин медалини топширишга қарор қилди. У Пенсаколага бориб, Жонснинг спорт залини кўриб чиқишга борди. Бу куни Жонс ўзининг стандарт интервьюси учун спорт залга келган эди, аммо Пак унинг олтин медалини қайтариш учун унга сюрприз қилди. Унинг ўғли орқали Пак шундай сўзларни айтди: «Менда олтин медал бор эди, лекин мен уни сенга қайтармоқчиман, у сенга тегишли». Жонс бу сюрприздан шок бўлди ва кўзларида ёшлар билан жавоб берди: «Вой, бу ақлдан озиш-ку».
Пакнинг бу ҳаракати бутун дунё спорт мухлислари ва бокс жамоасининг эътиборини тортиб, унинг ғалабасининг ҳақиқий маънавий қадриятларини кўрсатди. Жонснинг YouTube саҳифасида бу воқеа ҳақида хабарлар пайдо бўлди. Ушбу ижобий хабарнинг ҳаммаси бокснинг ҳақиқий маънавий қадриятларини қайта тикланишига ишора қилиб, унинг тарихий ёдгорлигини барқарор қилишга катта таъсир кўрсатади.
Таъкидлаш жоизки, бу аслида сабоқлар ва илҳом манбаига айланиши мумкин. Ва, албатта, айбни ювиш учун ҳеч қачон кеч эмас.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
