Массачусетс технология институти тадқиқотчилари ҳужайраларнинг шаклини ёруғлик таъсирида ўзгартириш имконини берадиган янги усулни ишлаб чиқишди. Бу усул, денгиз юлдузи ҳужайралари устида ўтказилган тажрибаларда синовдан ўтказилган бўлиб, олимлар ҳужайраларни қисқариш, чўзилиш ва ҳатто квадрат шаклга келтиришга муваффақ бўлишди. Ушбу тадқиқот натижалари Nature Physics журналида эълон қилинди.
Технологиянинг асоси ва ишлаш механизми
Ушбу усулнинг асосини GEF деб номланган махсус фермент ташкил этади. У ҳужайрани қисқариш ва ҳаракатланишга мажбур қилувчи реакциялар занжирини ишга туширади. Олимлар мазкур ферментнинг ёруғликка сезгир версиясини ишлаб чиқиб, уни денгиз юлдузи ҳужайраларига киритишди. Ҳужайраларнинг маълум жойларини ёритиш орқали уларнинг шаклини ўзгартириш мумкинлиги тасдиқланди.
Тажрибалар ёруғлик ёрдамида ҳужайралар ҳаракатини юқори аниқлик билан бошқариш мумкинлигини кўрсатди. Масалан, ёритиш схемасига қараб, олимлар кичик қисқаришлар ёки катта тўлқинсимон ҳаракатларни пайдо қилишга муваффақ бўлишди. Шунингдек, ёруғликни битта нуқтага йўналтириш орқали ҳужайрада занжирли реакцияларни ишга тушириш мумкинлиги аниқланди. Бу эса ҳужайра шаклини қўшимча аралашувларсиз ўзгартириш имконини яратади.
Биомедицинадаги янги имкониятлар
Ушбу инновацион усул биомедицина соҳасида янги имкониятларни очиб беради. Келажакда ушбу технология:
Дастурлаштириладиган ҳужайралар яратилишида ишлатилиши мумкин. Масалан, ёруғлик таъсирида қисқариб, яраларни битишига ёрдам берадиган ҳужайрали «пластирлар» ишлаб чиқилиши мумкин.
Дориларни ташувчи ҳужайралар яратишда қўлланилиши мумкин. Бундай ҳужайралар фақат маълум ёруғлик сигнали таъсирида ва аниқ белгиланган жойда дори моддаларни чиқариши мумкин.
Келгуси тадқиқотлар йўналишлари
Олимлар тадқиқотни янада чуқурлаштиришни ва ушбу механизмнинг бошқа ҳужайраларда, жумладан, инсон ҳужайраларида қандай ишлашини ўрганишни режалаштирмоқда. Тадқиқот раҳбари Никта Фаҳрининг сўзларига кўра, бу тирик организмларнинг қандай қилиб битта ҳужайрадан шаклланишини яхшироқ тушунишга ёрдам беради. Шунингдек, бу метод регенератив тиббиёт ва тўқима муҳандислигида янги ёндашувларни ривожлантириш имконини тақдим этади.
Шундай қилиб, ёруғлик ёрдамида ҳужайра шаклини бошқариш имконияти тиббиёт ва биология соҳаларида катта илғор қадам бўлиши мумкин. Бу технология яқин келажакда инсон саломатлиги учун янги инновацион ечимлар тақдим этиши кутилмоқда.
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
