АҚШда ҳаводан бензин оладиган қурилма яратилди!

Яқин келажакда авто ва авиация транспорт воситаларини ўта экологик тоза ёқилғи билан таъминлаш ғояси энди фантастика эмас. Америкадаги Air Company стартапи атмосфера ҳавосидан углерод газини ажратиб олиб, уни синтетик бензинга айлантирувчи инновацион қурилмани ишлаб чиқди. Airmade деб номланган мазкур ускуна ҳақида Interesting Engineering нашри батафсил маълумот берди.

Бу нимаси билан фарқли?

Ташқи кўриниши музлатгични эслатадиган Airmade қурилмаси фақат учта манбадан фойдаланади: ҳаво, сув ва қайта тикланадиган электр энергияси. Ушбу технология кунига тахминан 1 литр синтетик ёқилғи ишлаб чиқариши мумкин. Гарчи ҳозирда бу ҳажм кичикдек туюлса-да, бу илмий ва муҳандислик нуқтаи назаридан улкан сиқилиш ҳисобланади.

Қандай ишлайди?

Принцип жуда оддий, аммо аниқ ҳисобланган жараёнларга асосланган. Ускуна атмосфера ҳавосидан карбонат ангидрид (CO₂) ни ютиб олади. Кейин бу модда сув электролизи орқали олинган водород билан аралаштирилади. Катализатор ёрдамида углерод ва водород молекулалари синтез қилиниб, оддий бензинга ўхшаш суюқ углеводородлар ҳосил бўлади. Қизиғи шундаки, ҳосил бўлган ёқилғи амалдагилар сингари автомашиналар ёки самолётлар двигателларида ҳеч қандай ўзгаришсиз ишлатилиши мумкин.

Углерод нейтрал технология — келажак калити

Air Company бу технологияни углерод нейтрал деб таърифлайди. Чунки ушбу ёқилғи ёниши жараёнида чиқадиган CO₂ миқдори уни ишлаб чиқариш пайтида ҳаводан олинган CO₂ миқдорига тенг бўлади. Демак, бу жараён табиатга қўшимча юк келтирмайди ва глобал исишга қарши курашда муҳим аҳамият касб этади.

Қулайлик ва самарадорлик

Airmade қурилмаси турли биноларда — хусусий уйлар, ишхона, лаборатория ва ҳатто чекка ҳудудларда ҳам ишлатилиши мумкин. Унинг асосий афзаллиги шундаки, уни ишга тушириш учун минимал созлов ва автоматик бошқарув кифоя қилади.

Ҳозирча қурилма кичик миқдорда синовдан ўтказилмоқда, аммо Air Company технологияни кенг миқёсда татбиқ қилишни мақсад қилган. Албатта, бунинг йўлида тўсиқлар ҳам бор: хусусан, электролиз жараёни учун катта миқдордаги энергия талаб этилади ва бу иқтисодий жиҳатдан унча мақбул эмас. Аммо компания ушбу жараённи қуёш ва шамол энергияси билан таъминлаш орқали арзонлаштиришни режалаштирмоқда.

Амалиётдаги илк қадамлар

Air Company аллақачон АҚШ ҳарбий-ҳаво кучлари ва авиация саноати билан ҳамкорликни бошлаган. Агар лойиҳа муваффақиятли кечса, бундай қурилмалар нафақат автомобилларга, балки самолёт ва кемаларга ҳам экологик тоза ёқилғи етказиб беришда муҳим рол ўйнайди.

Бундан ташқари, олимлар қуёш нуридан тўғридан-тўғри фойдаланиб, атмосферадаги CO₂ ни турли кимёвий моддаларга айлантиришни мақсад қилган “сунъий фотосинтез” лойиҳасини ҳам параллел равишда ривожлантирмоқда. Бу эса энергетика соҳасида янги инқилоб бошланишидан дарак беради.

Хулоса: келажак нафақат яшил, балки жиддий имкониятларга тўла!

Технология яна ривожланар экан, Airmade сингари қурилмалар ер юзидаги карбон изини камайтириш ва қайта тикланувчи манбаларни максимал самара билан фойдаланишда ҳал қилувчи воситага айланиши мумкин. Бу нафақат экология, балки иқтисодиёт ва энергетика соҳалари учун ҳам улкан бурилиш нуқтасидир.