АҚШнинг нуфузли Стенфорд университети тадқиқотчилари инсон онгида ўтаётган сўзларни “ўқиб”, уларни нутққа айлантира оладиган мия имплантини ишлаб чиқишди. Бу янгилик, айниқса, сўзлаш қобилиятидан маҳрум бўлган ва фалаж ҳолатга тушган беморлар учун умид эшигини очиши мумкин, деб ёзади Financial Times.
Мазкур инновацион қурилма инсон миясининг нутқ учун масъул қисмига жойлаштирилади. Тажрибада иштирок этганлар сўзларни овоз чиқармай, фақат хаёлан талаффуз қилишади. Шу пайтда имплант нейрон сигналларини қабул қилиб, сунъий интеллект орқали таҳлил қилади ва уларни аниқ сўз ҳамда жумлаларга айлантиради.
Олимлар бу тизимни амалиётда ҳам синовдан ўтказишди. Ён амиотрофик склероз ташхиси қўйилган уч киши ва инсульт оқибатида нутқ қобилияти йўқолган яна бир бемор иштирок этган тажрибаларда имплант 74 фоиз даражада тўғри дешифр қилишга эришди.
Мутахассислар таъкидлашича, бу интерфейснинг асосий афзаллиги шундаки, ундан ҳатто овоз чиқаришга лаёқати қолмаган беморлар ҳам фойдалана олади. Шу билан бирга, система “ички нутқ”ни ҳам ўқиш қобилиятига эга. Масалан, инсон миясида санаб ўтаётган рақамлар ёки юракдан ўтган ибораларни ҳам тузатиб дешифрлайди.
Қурилманинг махфийлиги масаласига ҳам алоҳида эътибор қаратилган. Тадқиқотчиларга кўра, махсус муҳофаза чоралари ишлаб чиқилган: бемор ички паролни хаёлан киритиш орқали дастурни ишга тушириши ёки ўчириши мумкин.
Ҳатто “chity chity bang bang” ибораси билан олиб борилган синовларда ҳам тизим 98 фоиз ҳолатда тўғри натижа қайд этгани таъкидланди. Бу эса технологиянинг ишончли ва келажакда кенг қўлланиши мумкинлигини кўрсатмоқда.
Хулоса қилиб айтганда, Стенфорд олимлари яратган мазкур мия импланти тиббиёт ва технология оламида янги босқични бошлаши мумкин. У нафақат беморларга мулоқот имкониятини қайтара олади, балки инсон тафаккурини ўрганишда ҳам катта революция қилишга қодир.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
