Республика миқёсидаги иқтидорли ёшлар Нукусда ўтаётган HealthTech Hackathon дастурида ўз ғояларини намойиш этмоқда. Бир ҳафта охирига яқинлашган сайин майдонда рақобат кучаймоқда, ўзини синаб кўраётган жамоалар эса реал муаммоларга ишлайдиган прототипларни тақдим этишга уринаётир.
Тадбирда маҳаллий ва бошқа ҳудудлардан келган дастурчилар, дизайнчилар, тиббиёт ходимлари ва муҳандислар бир гуруҳ бўлиб, диагностика, профилактика ва масофавий маслаҳат каби йўналишларда ишламоқда. Пич-сессиялар, менторлик ва техник мастер-класслар иштирокчиларга ғояни тезлаштириб, жонли маҳсулотга айлантириш имконини берди.
Қатнашчилар орасида Нукусдаги Alfa Team жамоаси ҳам бор. Жамоа аъзоси Камила Иброҳимованинг айтишича, уларнинг лойиҳаси инсон кўзини сканер қилиш орқали бир қатор хатар белгиларини барвақт аниқлашга қаратилган. Инновацион тизим сунъий интеллектга таянган чат-бот орқали фойдаланувчи юклаган тасвирни таҳлил қилади, эҳтимолли хавфлар аниқланса, яқин атрофдаги мутахассисга ёки клиникага йўналтириш бўйича тавсияни чиқаради.
Бу ёндашувнинг асосий ғояси — қўшимча диагностика воситасини қўл диапазонига олиб кириш. Яъни оддий смартфон камераси ва дастур ёрдамида аввалдан оғриқ сезилмаган, лекин кузатув талаб қиладиган ҳолатларни кўрсатиб бериш. Мутахассислар таъкидлашича, бундай ечимлар профессионал кўрикни алмаштирмайди, аммо унинг олдидан “тезкор фильтр” вазифасини бажариши мумкин. Шунинг учун жамоа маҳсулотни “шуъба воситаси” сифатида ишлаб чиқишга уринмоқда.
HealthTech Hackathon формати одатдагидек: чекланган вақт, аниқ вазифа, синов-хатолар орқали жавоб топиш. Ташкилотчилар иштирокчиларга клиник протоколлар, маълумот хавфсизлиги, тиббиётдаги регулятор талабларига оид қисқа тренинглар ҳам берди. Бу, ўз навбатида, лойиҳаларни хизмат кўрсатишга мослаштириш ва ахборот махфийлигини таъминлаш каби муҳим жиҳатларни ҳисобга олишга ёрдам берди.
Қизиқарли томонларидан яна бири — палатка ва майдончаларда ўтган очиқ воркшоплар. Бу ерда қон босими, пульс, антропометрия ўлчовлари, соғлом турмуш тарзи бўйича амалий кўргазмалар ташкил этилди. Ёшлар нафақат код ёзишди, балки аҳолининг кундалик саломатлик одатларини яхшилаш учун қандай интерфейс ва сигналлар самарали ишлашини ҳам синовдан ўтказишди.
Ташкилотчиларнинг таъкидлашича, тадбирда иштирок этганларнинг тахминан 40 фоизи — қизлар. Бу рақам техник йўналишларда гендер баланси томон қадам сифатида қайд этилмоқда. Айрим жамоаларда лойиҳа раҳбари, ML-инженер ёки UX-дизайнер ролларини ҳам қизлар бажаряпти — натижада қарор қабул қилишда турли нуқтаи назарлар тўқнашиб, маҳсулот сифатини оширяпти.
Хакатон якунларида муҳокама қилинувчи мезонлар аниқ: амалиётга жорий этиш мумкинлиги, фойдаланиш осонлиги, хавфсизлик, масштаблашиш потенциали ва албатта, таъсир доираси. Ғолиблар грант, акселерация дастурлари ва менторлик ёрдамига йўлланма олади. Энг муҳими — бу ерда туғилган ғоялар клиника, поликлиника ёки туман тиббиёт пунктигача етиб борса, ҳақиқий самара шунда намоён бўлади.
Шу билан бирга, муаллифлар айни пайтдаги натижалар пилот босқичидан ўтмаган ҳолда илмий хулоса сифатида талқин этилмаслигини таъкидлашмоқда. Зеро, тиббий ечим учун клиник синовлар, этик экспертиза ва регулятор рухсатномалар шарт. Бироқ хакатон — йўлнинг бошидаги кучли туртки. Нукусдаги бу қадрли ташаббус эса ёшлар салоҳиятига ишонч бериб, рақамли тиббиётга амалий қадам қўяётганини кўрсатмоқда.
