2021 yilgi Butunrossiya aholini ro‘yxatga olish ma’lumotlariga ko‘ra, Rossiyada 484 mingdan ortiq odam o‘zini mordva millatiga mansub deb atagan. 2010 yilda ularning soni 744 ming kishi edi.
Shu bilan birga, ularning 220 mingdan ortig‘i yangi aholini ro‘yxatga olishda mordva tilini bilishini aytgan bo‘lsa, 2010 yilda bundaylar soni 392 ming kishi bo‘lgan.
2010 yildan beri Rossiyada chuvashlar soni 25 foizga, udmurtlar soni esa 30 foizga kamaydi. Buni Rossiyaning so‘nggi ikki aholini ro‘yxatga olish ma’lumotlari tasdiqlaydi.
2021 yilgi aholini ro‘yxatga olish ma’lumotlariga ko‘ra Rossiyada 1 million 67 ming chuvash (2010 yilda taxminan 1 million 436 ming), 386 mingdan ortiq udmurtlar (2010 yilda 552 ming edi) istiqomat qilgan.
Shu bilan birga, chuvashlar soni va chuvash tilida so‘zlashuvchilar soni o‘rtasidagi farq chuvash tilida so‘zlashuvchilar foydasiga emas, taxminan 367 ming kishi edi. 2021 yilgi aholini ro‘yxatga olish ma’lumotlariga ko‘ra, 1 million 67 ming chuvashlarning faqat 700 ming nafari ona tilida so‘zlasha oladi.
Rossiyadagi so‘nggi ikki ro‘yxatga olish o‘rtasida marilar ham 22,6 foizga kamaygan. 2010 yilda 547 ming kishi bo‘lgan marilar 2021 yilga kelib 424 ming kishiga qisqargan. Etnik guruh Rossiya xalqlari ro‘yxatida buryatlar (19-o‘rin) va udmurtlar (21-o‘rin) o‘rtasida 20-o‘rinni egallaydi.
Xuddi shu 2021 yilgi aholini ro‘yxatga olish ma’lumotlariga ko‘ra, mari tilida atigi 259 ming kishi gaplashadi. Mari tilida so‘zlashuvchilar soni va o‘zini mari millatiga xos degan kishilar o‘rtasidagi farq 165 ming kishidan oshgan.
Rossiyadagi udmurtlar ham salbiy tendensiyani ko‘rsatmoqda. Udmurtlarning o‘zlari, 2021 yilgi aholini ro‘yxatga olish ma’lumotlariga ko‘ra, 386 mingdan ortiq kishini tashkil etadi va udmurt tilida faqat 255 ming kishi so‘zlashadi.
Tatar faollari 2021 yilgi aholini ro‘yxatga olish natijalarini aholining etnik tarkibi nuqtai nazaridan tanqid qildi. Boshqirdistondagi tatarlar, yangi aholini ro‘yxatga olish ma’lumotlariga ko‘ra, 974,5 ming kishi (2010 yilda 1 millionga yaqin kishi) bo‘lgan.
Rossiya prezidenti Vladimir Putinning federatsiya tarkibidagi milliy respublikalarning rus tilidan tashqari ona tillarini majburiy o‘rganishga yo‘l qo‘yilmasligi haqidagi so‘zlaridan so‘ng maktab o‘quv dasturidan chiqarildi. 2018 yil yozida Rossiyada Davlat Dumasi ona tillarini o‘rganishning qat’iy ixtiyoriyligini o‘rnatdi. Tegishli o‘zgartirishlar «Ta’lim to‘g‘risida» federal qonunga kiritildi.
Oxirgi yillarda etnofaollar, ekspertlar va xalqaro tashkilotlar Moskvani milliy siyosatdagi haddan oshib ketganlikda qoralamoqda.
2019 yil yanvar oyida Yevropa Kengashining Milliy ozchiliklarni himoya qilish bo‘yicha Konvensiyaning maslahat qo‘mitasi Rossiyani milliylik siyosati uchun tanqid qildi. Mutaxassislar «rus tilining hukmronligi kuchayib borayotgani» va «milliy ozchiliklar tillarini samarali qo‘llab-quvvatlanmasligi» haqida xavotir bildirishdi.
Shu fonda, 2020 yilda Rossiya Konstitutsiyasi rus tilini Rossiyaning davlat tuzuvchi xalqlarining tili deb belgilab qo‘ydi. Mutaxassislar va faollarning fikriga ko‘ra, Vladimir Putin tomonidan taklif qilingan ushbu tuzatish qonunchilik va haqiqatda ham rus tilining, ham rus o‘ziga xosligining ustun mavqeini tasdiqladi. Bu faqat Rossiyaning boshqa mahalliy xalqlarini ruslashtirish va majburiy assimilyatsiya qilishni kuchaytirishi mumkin. Bu o‘zgarishlar faollar tomonidan bir necha bor tanqid qilingan.
Ctrl
Enter
Xato topdIngizmi
Iborani ajratib Ctrl+Enter tugmasini bosingMavzuga oid yangiliklar
