Ilon Mask Pentagonga bordi: harbiylar sun’iy intellektga o‘tadimi?

Dunyodagi eng mashhur va boy tadbirkorlardan biri, AQSH hukumati samaradorligini oshirish departamenti rahbari Ilon Mask yana bir bor Pentagonga tashrif buyurdi. Bu haqda Reuters agentligi xabar tarqatdi. Amerika mudofaa vazirligi rahbari Pit Hegset bilan uchrashuv chog‘ida asosiy mavzulardan biri – sun’iy intellekt texnologiyalarini AQSH armiyasida keng ko‘lamda qo‘llash masalasi bo‘lgani aytilmoqda.

Uchrashuv tafsilotlariga to‘xtalar ekan, Pentagon vakili Shon Parnell bunday dedi: «Biz zamonaviy dunyodagi yangi tahdidlar oldida o‘z harbiy xizmatchilarimizni zamonaviy texnologiyalar, ayniqsa sun’iy intellekt tizimlari bilan ta’minlashga intilayapmiz. Shu maqsadda bu sohada yetakchi bo‘lgan kompaniya va biznes vakillari bilan yaqindan muloqot o‘rnatish muhim ahamiyatga ega».

Bu Ilon Maskning mudofaa idorasiga ikkinchi bor tashrifi hisoblanadi. Uning Pentagon rahbari bilan avvalgi uchrashuvi joriy yilning mart oyida bo‘lib o‘tgandi. Birinchi tashrif OAVda ko‘plab turli mish-mishlarga sabab bo‘lgan edi. Xususan, nufuzli The New York Times nashri Mask bilan AQSH-Xitoy o‘rtasida bo‘lishi mumkin bo‘lgan ehtimoliy harbiy mojarolar ssenariylari muhokama qilinganini ta’kidlagandi. Lekin AQSH prezidenti Donald Tramp bunday ma’lumotlarni keskin rad etgan va ularni «yolg‘on xabarlar» deb atagan.

Pentagon ham yuqori darajadagi bunday maxfiy muzokaralar bo‘lgani haqidagi xabarlarni bir necha bor inkor qildi. Tramp mart oyida jurnalistlar bilan o‘tkazgan muloqotda, Tesla va SpaceX kompaniyalarining rahbari bo‘lgan Ilon Maskda ma’lumotlar bilan bog‘liq manfaatlar to‘qnashuvi bo‘lishi ehtimolini ta’kidlagan edi. Prezidentning fikricha, shu sababli hech qanday holatda ham Mask yuqori darajadagi maxfiy harbiy ma’lumotlar bilan tanishtirilmasligi kerak.

Ayni vaqtda Bloomberg agentligining ta’kidlashicha, Pentagonda maxfiy ma’lumotlar bilan ishlovchi xodimlarni yolg‘on detektori orqali tekshirish boshlangan. Bu ham mudofaa idorasidagi xavfsizlik choralarining kuchaytirilganidan dalolat beradi.

Maskning ushbu tashrifidan keyin Amerika armiyasida sun’iy intellektdan qanday foydalanilishi mumkinligi qizg‘in muhokamalarga sabab bo‘lmoqda. Ayniqsa, harbiy sohada sun’iy intellektdan foydalanish qanchalik xavfsiz bo‘lishi va u kelajakdagi harbiy strategiyalarni o‘zgartirib yuborishi mumkinligi haqida turli fikrlar mavjud.

Shu o‘rinda ta’kidlash lozimki, Maskning o‘zi ham sun’iy intellektdan ehtiyotkorlik bilan foydalanish tarafdori ekanligini ko‘p marta bildirgan. U bir necha bor bu texnologiyalar faqat tinchlikparvar maqsadlarda ishlatilishi lozimligi va bu sohadagi nazorat mexanizmlarini kuchaytirish kerakligini aytgan.

Lekin Pentagon rahbariyatining bu texnologiyalarga qiziqishi tushunarli. Zamonaviy harbiy mojarolarda sun’iy intellektdan foydalanish orqali harbiylarning xavfsizligini ta’minlash, janglardagi inson qurbonlarini minimal darajaga tushirish va razvedka ma’lumotlarini tezkor tahlil qilish imkoniyatlari keskin ortadi.

Shuningdek, ayrim tahlilchilar bu tashrifni Tesla va SpaceX rahbari Ilon Maskning hukumat bilan munosabatlari yanada kuchayganining belgisi sifatida ham baholashmoqda. Maskning bunday yuqori darajadagi davlat idorasi bilan doimiy muloqotda bo‘lishi uning siyosiy va strategik ta’sir doirasini ham kengaytirishi mumkin.

Hozircha ushbu uchrashuvdan keyin aniq qanday qarorlar qabul qilingani va sun’iy intellekt texnologiyalari armiyada qaysi shakllarda foydalanila boshlanishi bo‘yicha rasmiy xabarlar berilmagan. Lekin bu sohadagi yirik investitsiyalar, keng ko‘lamli tadqiqotlar va joriy qilish ishlari tez orada boshlanishi taxmin qilinmoqda.

AQSHdagi ekspertlar va xavfsizlik bo‘yicha mutaxassislar esa sun’iy intellekt texnologiyalari inson omillaridan ko‘ra samaraliroq bo‘lishini, ammo nazorat qilinmasa, kutilmagan xatolarga va jiddiy muammolarga sabab bo‘lishi mumkinligini ham ta’kidlashmoqda.

Zamin.uz tahririyati AQSH armiyasida sun’iy intellekt texnologiyalari bilan bog‘liq rivojlanishni diqqat bilan kuzatib boradi va bu mavzudagi eng yangi ma’lumotlarni sizlarga taqdim etishda davom etadi. Siz nima deb o‘ylaysiz: sun’iy intellekt texnologiyalari harbiylar xavfsizligini ta’minlashda samaralimi yoki bu sohadagi yangi muammolarga yo‘l ochadimi? “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!