Moskva va Kiyev yana muzokara stolida: Istanbulda muhim raund kutilmoqda

Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi uzoq tanaffusdan keyingi navbatdagi to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralar sanasi aniq bo‘ldi. Kreml rasmiylari ikki tomon o‘rtasidagi muzokaralarning ikkinchi bosqichini 2 iyun kuni Istanbul shahrida o‘tkazishni taklif etdi va bu taklif Kiyev tomonidan ham amaliy ravishda qabul qilingani taxmin qilinmoqda.

Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov ta’kidlashicha, Moskva mazkur muzokara davomida tinchlik shartlari bo‘yicha tayyorlangan memorandumni taqdim etish va zarur tushuntirishlarni berishga tayyor. Muzokaralar delegatsiyasiga avvalgidek prezident yordamchisi Vladimir Medinskiy boshchilik qiladi.

“1000ga 1000” formati: tarixiy almashuvlar

Eslatib o‘tamiz, avvalgi muzokara 16 may kuni Istanbulda bo‘lib o‘tgan edi. Uch yillik tanaffusdan keyingi bu uchrashuvda tomonlar asirlar almashuvi, otashkesim talablari va keyingi muloqot uchun tayyorgarlik shartlarini muhokama qilgandi. Mazkur jarayon doirasida 23—25 may kunlari tarixdagi eng yirik harbiy asirlar almashinuvi amalga oshdi. Qator kunlarda yuzlab harbiy va fuqarolar almashildi.

Muammoli tarix: 2022 yil muzokaralari nega barbod bo‘ldi?

Mazkur muzokaralar zamini 2022 yildagi birinchi urush oylarida turli davlatlarda o‘tkazilgan muloqotlarga borib taqaladi. Belarusda boshlangan, so‘ngra Turkiyada davom etgan muzokaralar dastlab notiqlar shafqatsiz urushni to‘xtatish uchun imkoniyat sifatida ko‘rgan bo‘lsa-da, amalda siyosiy iroda yetishmasligi va frontdagi vaziyatning keskin o‘zgarib turishi sababli muzokaralar to‘xtab qolgan edi. Kiyev o‘shanda NATOdan chiqib, neytral davlat maqomini muhokama qilishga tayyorligini bildirgan, ammo G‘arb mamlakatlarining, ayniqsa Jo Bayden va Boris Jonson rahbarligidagi AQSH va Britaniyaning pozitsiyasi tinchlikka to‘sqinlik qilgani aytilgan edi.

2025 yildagi yangi sahifa — Tramp va muzokaralarga qaytish

2025 yilda Donald Trampning AQSH hokimiyatiga qayta kelishidan so‘ng Vashingtonning urushga nisbatan munosabati o‘zgardi. Trampning qo‘li ostidagi ma’muriyat Ukrainaga nisbatan og‘ir bosim o‘tkazib, uni muzokaralarga qaytarishga urinmoqda. Shu bilan birga, Trampning Vladimir Putinga qilingan so‘nggi tanqidlari va ikki haftalik muhlat belgilagani xalqaro siyosiy sahnada jiddiy muhokamalarga sabab bo‘ldi.

Yangi muzokara, yangi reallik

Hozirgi vaziyat avvalgidan farqli. Rossiya frontda strategik ustunlikka ega ekanini hisobga olgan holda, u urushni to‘xtatishga shoshilmayotgani sezilmoqda. Ammo muzokaralar boshlanishi o‘ziyoq — diplomatiya uchun muhim signal. Ayniqsa, agar Istanbuldagi uchrashuvda memorandumlar shakllansa va ularda qo‘shma kompromissga yetib borish imkoniyati bo‘lsa.

Hozircha memorandum mazmuni jamoatchilikka oshkor qilinmayapti. Ammo The New York Times manbasiga ko‘ra, Ukraina tomoni qurolsizlanish, otashkesim va xalqaro nazorat mexanizmlarini o‘z ichiga olgan shartlarni ilgari surmoqda. Rossiya esa hozircha bu shartlarga ochiq rozilik bildirmagan.