Eron Hormuz bo‘g‘ozini yopishi mumkin — dunyo nefti xavf ostida

AQSHning Erondagi yadroviy obyektlarga uyushtirgan keng ko‘lamli zarbasidan keyin mintaqada keskin geosiyosiy vaziyat yuzaga keldi. Eron parlamenti a’zolari endi mamlakatning qo‘lidagi eng katta strategik qurollardan biri — Hormuz bo‘g‘ozini yopish imkoniyatini muhokama qilmoqda.

Mamlakat parlamentining milliy xavfsizlik va tashqi siyosat bo‘yicha komissiyasi vakili Ismoil Kovsarining so‘zlariga ko‘ra, mazkur masala bo‘yicha so‘nggi qarorni Eron Milliy xavfsizlik kengashi qabul qiladi. Bu esa xalqaro savdo va energetika bozorida katta to‘lqinlanishlarga sabab bo‘lishi mumkin.

Hormuz bo‘g‘ozining strategik ahamiyati

Fors va O‘mon ko‘rfazlarini bog‘lab turuvchi Hormuz bo‘g‘ozi shimolida Eron, janubida esa O‘mon bilan chegaradosh. Bu dengiz yo‘li orqali dunyo bo‘yicha eksport qilinadigan neft mahsulotlarining taxminan 20 foizi va suyultirilgan tabiiy gazning katta qismi tashiladi.

Ya’ni, agar Eron ushbu yo‘lakni vaqtincha yopsa, jahon neft bozoridagi barqarorlik jiddiy tahdid ostida qoladi. Bu nafaqat neft narxining oshishi, balki global inflyatsiya va logistika tanazzuliga olib kelishi mumkin.

AQSH zarbasi va uning oqibatlari

Eslatib o‘tamiz, 22 iyunga o‘tar kechasi AQSH Eronning uchta asosiy yadroviy inshootini nishonga olgan operatsiya o‘tkazdi. Pentagon ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu zarbada 125 ta harbiy samolyot qatnashgan. Isroil hamkorligida amalga oshirilgan hujum natijasida Natanz, Isfahon va Fordo obyektlari jiddiy shikastlangan.

MAGATEning bayonotiga ko‘ra, hozircha radiatsiya darajasida oshish qayd etilmagan. Biroq Eron rahbariyati ushbu hujumni javobsiz qoldirmasligini, ehtimoliy harbiy va iqtisodiy choralar ko‘rilishini bildirmoqda.

Bo‘g‘oz yopilsa, nima bo‘ladi?

Avvalroq xalqaro ekspertlar ta’kidlaganidek, Eronning Hormuz bo‘g‘ozini yopishi nafaqat AQSHga, balki butun dunyo iqtisodiyotiga zarba bo‘ladi. Mazkur chora — Eron qo‘lidagi eng ta’sirchan “iqtisodiy qurol” hisoblanadi. Agar bo‘g‘oz yopilsa, neft yetkazib berishda katta uzilishlar yuzaga keladi.

Ayrim tahlilchilarning so‘zlariga ko‘ra, dunyoda iste’mol qilinayotgan neft mahsulotlarining 20–30 foizga yaqini aynan ushbu yo‘lak orqali harakatlanadi.

Xulosa
Eron va AQSH o‘rtasidagi keskinlik yangi bosqichga ko‘tarildi. Hormuz bo‘g‘ozi bilan bog‘liq ehtimoliy blokada nafaqat harbiy, balki iqtisodiy urushlar davriga eshik ochishi mumkin. Milliy xavfsizlik kengashining qarori butun dunyo uchun katta ahamiyatga ega bo‘ladi. Shu sababli, yaqin kunlardagi siyosiy jarayonlar nafaqat mintaqa, balki xalqaro maydonda ham diqqat markazida bo‘ladi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!