Putin Xitoyga tashrifida Ukrainadagi urush bo‘yicha asosiy kelishuv izlaydi

Rossiya prezidenti Vladimir Putinning Xitoyga amalga oshiradigan navbatdagi tashrifi xalqaro siyosatning diqqat markaziga aylandi. The Guardian ta’kidlaganidek, ushbu safar Vashingtonning jangovar harakatlarni to‘xtatishga qaratilgan harakatlari ortida Moskva va Pekinning Ukrainadagi mojaro yuzasidan pozitsiyalarini uyg‘unlashtirishga qaratiladi.

Ma’lumotlarga ko‘ra, Putin haftalik tashrifi doirasida Shanxay hamkorlik tashkiloti sammitida qatnashadi, Si Szinpin bilan muhim muzokaralar olib boradi va Pekinda Yaponiyaning Ikkinchi jahon urushidagi mag‘lubiyatining 80-yilligiga bag‘ishlangan harbiy paradda ishtirok etadi. Bu tantanali marosimda Putin KXDR yetakchisi Kim Chen In, shuningdek Eron va Kuba prezidentlari bilan bir qatorda asosiy mehmon sifatida qatnashishi kutilmoqda.

Siyosiy tahlilchilar fikricha, Putin va Si uchrashuvining markaziy mavzusi aynan Ukraina bo‘yicha umumiy pozitsiyani belgilab olishdan iborat bo‘ladi. Kreml Pekindan keyingi bosqichdagi yordamga ishonayotgani aytiladi. Shu bilan birga, agar AQSH Moskvadan jangovar harakatlarni to‘xtatishni talab qilsa, Xitoyning munosabati qanday bo‘lishi masalasi ham muhokama markazida bo‘ladi.

Xitoy urush davrida Rossiyaning iqtisodiy tayanchiga aylandi. Shu bois ikki davlat rahbarlari iqtisodiy hamkorlik masalalarini ham keng ko‘lamda ko‘rib chiqishi kutilmoqda. Xususan, uzoq yillardan beri muhokama qilinayotgan «Sila Sibiri-2» gaz quvuri loyihasi, shuningdek, neft aloqalarini kengaytirish rejalari muzokara kun tartibiga kiritiladi.

Jurnalistlar taxmin qilishicha, uchrashuv harbiy sohadagi hamkorlikka ham ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Xitoy rasmiy ravishda Rossiyaga to‘g‘ridan to‘g‘ri harbiy yordam ko‘rsatmayotganini aytsa-da, AQSH manbalari Pekin Rossiyaga harbiy sanoatni qayta tiklash uchun zarur bo‘lgan uskunalarning taxminan 70 foizini va yarimo‘tkazgichlarning 90 foizini yetkazib berganini ma’lum qilgan. Evaziga Xitoy Rossiyadan yuqori texnologiyali mudofaa ishlanmalari bo‘yicha ma’lumotlar olmoqda, degan fikrlar ham mavjud.

Tashrif ramziy jihatdan ham katta ahamiyat kasb etadi. 3 sentyabr kuni Pekindagi harbiy paradda Putin Si Szinpin bilan yelkama-yelka o‘tirishi kutilmoqda. Bu 9-may kuni Moskvada bo‘lib o‘tgan G‘alaba paradining o‘ziga xos aksidir, o‘shanda Xitoy yetakchisi faxriy mehmon sifatida Qizil maydondan rossiyalik harbiylar bilan birga o‘tgan edi.

Shu tariqa, Putinning bu tashrifi nafaqat siyosiy, balki iqtisodiy va harbiy sohalarda ham Rossiya–Xitoy munosabatlarini yangi bosqichga ko‘tarishi mumkin. Muzokaralarda qabul qilinadigan qarorlar Ukrainadagi urushning keyingi yo‘nalishiga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi ehtimoldan xoli emas.