Ўзбекистонда солиқ интизомини кучайтириш ва қарздорликни қисқартириш мақсадида янги ва бироз кескинроқ тартиб жорий этиляпти — эндиликда 1 миллион сўмдан ортиқ солиқ қарзи бор фуқароларнинг электр энергияси бўйича биллинг тизими орқали тўлов имконияти чекланиши мумкин. Бу тартиб Президентнинг 28 ноябрь куни қабул қилинган “Солиқларнинг йиғилувчанлигини ошириш ва фаол солиқ тўловчиларни рағбатлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорида белгиланди.
Қарорда таъкидланишича, Солиқ қўмитаси ҳамда Иқтисодиёт ва молия вазирлиги 2026 йил 1 январдан бошлаб Наманган вилоятида янги солиқ бошқаруви моделини синов тариқасида йўлга қўяди. Эксперимент доирасида жисмоний шахсларнинг мол-мулк ва/ёки ер солиғи бўйича қарзи 1 миллион сўмдан ошса, электр энергияси биллинг механизми орқали қарзни ундириш амалиёти ишга туширилади.
Ушбу модел солиқ органлари фаолиятини баҳолашда инсон омилини минималлаштириб, автоматик шаклланадиган самарадорлик кўрсаткичларини жорий этишни ҳам назарда тутади. Синов натижалари 2026 йил 1 октябрга қадар ўрганилиб, лойиҳани бошқа ҳудудларда ҳам жорий этиш бўйича таклифлар Вазирлар Маҳкамасига тақдим этилади.
Қарорнинг яна бир муҳим жиҳати — фуқароларнинг солиқ қарздорлиги тўғрисидаги маълумотлар тўғридан-тўғри банк ва тўлов ташкилотларининг мобил иловаларида кўриниб туриши. Энди ҳар бир фойдаланувчи ўз қарзини асосий саҳифадаёқ кўриши ва назорат қилиши мумкин бўлади. Бу жараёнда Марказий банк Солиқ қўмитасига амалий кўмак беради.
Эслатиб ўтиш жоиз, 1 августдан бери чиқинди хизмати бўйича қарздор абонентларга нисбатан ҳам шунга ўхшаш тизим жорий этилган эди. “Тоза макон” маълумотлари ҳар ойнинг 3-санасига қадар “Ҳудудий электр тармоқлари” АЖ тизимига юборилади, 5-санасигача эса қарздорларга “2100” рақамидан SMS-хабарнома юборилади. Огоҳлантиришдан кейин 5 кунлик қўшимча муддат берилади, қилинмаган тўлов эса электр энергияси учун тўлов имкониятининг вақтинчалик чекланишига олиб келади. Қарз тўланган заҳоти чеклов автоматик равишда ечилади.
Янги солиқ механизми ҳам худди шу йўналишда — ҳисоб-китобни ракамлаштириш, қарздорликни ўз вақтида ўзгартириш ва тизимли тозалашга қаратилган. Мутахассислар фикрича, бу амалиёт солиқ тўлаш маданиятини ошириш ва бюджет тушумларини барқарорлаштиришда катта аҳамият касб этади.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
