Байден президентлик пойгасидан чиқса нима бўлади? Демократлар учун плюслар ва минуслар

^{Фото: EPA}
81 ёшли президентнинг ўзи, Доналд Трамп билан дебатдаги ўта муваффақиятсиз иштирокига қарамай, кампания олиб боришга ва ғолиб чиқишга қодирлигини айтиб келмоқда. Бунга эса ҳамма ҳам ишонмаяпти, аммо агар уни номзодини қайтариб олишга кўндиришса ҳам, унинг ўрнига ким номзод бўлиши ва муқобил номзод Трампга қандай қаршилик кўрсатиши борасида саволлар туғилади.

Якшанба куни демократларнинг Вакиллар палатасидаги фракцияси раҳбарияти бошқа мавзулар қаторида Байденнинг номзод сифатидаги имкониятларини ҳам муҳокама қилди.

Америкадаги CBS телеканали маълумотига кўра, телеконференция иштирокчиларидан тўрт нафари Байденнинг пойгадан чиқишини ёқлаган. Манбанинг сўзларига кўра, яна камида уч киши президентнинг имкониятлари борасида хавотирини билдирган.

Демократик партиядаги қатор таниқли арбоблар дам олиш кунларида телевидение орқали чиқишларида Байден билан қолиш ёки янги номзодни синаб кўришдан қайси бири хавфлироқ экани ҳақидаги фикрларини билдиришган.

Байденнинг ўзи эса ҳамон қатъият билдирмоқда. Душанба куни у айрим демократларнинг сайловни тарк этиш борасидаги чақириқларига қарамай, президентлик пойгасида иштирок этишга яна бир марта ваъда берди.

Душанба куни демократ конгрессменларга йўлланган мактабду, АҚШ президент агар Доналд Трампни енгишига мутлақо амин бўлмаганида, иккинчи муддатга номзодини қўймаган бўлишини айтди.

Плюслар: янги старт

Шу вақтга қадар Байденни ҳимоя қилиб келган демократлар орасида ҳам президентнинг ёши ва ақли расоли борасидаги саволларга кўз юмиб бўлмаслигини айтаётганлар пайдо бўлмоқда.

Трамп билан дебатлар америкаликлар орасида амалдаги президентда Доналд Трампни енгиш учун энергия топиладими ёки йўқми деган саволларни туғдирди, деди якшанба куни NBC эфирида Калифорния штатидан бўлган демократ конгрессмен Адам Шифф.

Шу билан бирга, Шифф тўғридан тўғри Байденни сайловдан чиқишга чақирмаган — ҳозирча бундай позиция Вакиллар палатасидаги фақат беш нафар демократ томонидан билдирилган.

Бунинг ўрнига Шифф Байденга «етарлича масофа сақловчи ва холис бўлган» одамлардан маслаҳат олишни, шундан кейингина ўзини қанчалик яхши номзод ёки йўқлигини ҳал қилишни таклиф этган.

«Жо Байденнинг ақл бовар қилмас ютуқларини, Доналд Трампнинг даҳшатли ишларини ҳисобга олсак, у [Байден] Доналд Трампнинг бурнини ерга ишқалаши керак... Улар бир-бирига тенг келмаслиги керак, Байден олдинга ўзиб кета олмаслигининг ягона сабаби эса — унинг ёшидир», — деган Шифф.

Аммо шу ўринда Шифф урғуни ўзгартириб, сайловчилардан 78 ёшли Трамп 81 ёшли Байдендан у қадар ёш эмаслигини эътиборга олишни сўрайди. Аммо демократларнинг муаммоси шундаки, сабаб — Байденнинг ёши эмас, балки унинг жисмоний ҳолатидир.

Сиёсий спектрнинг сўл қисмида сайловчилар Байденнинг имкониятларига ишончини йўқотмоқда. Wall Street Journal буюртмаси билан ўтказилган ва жума куни эълон қилинган сўровномага кўра, демократларнинг 86 фоизи Байденга овоз беришини маълум қилган. Февралда бу когортанинг 93 фоизи унга овоз беришга тайёр эди.

Демократларнинг янги номзодида Байденнинг сиёсий багажи бўлмайди, бу ҳам унинг имкониятларини пасайтириб турибди. Демократлар орасида президентнинг ҳолати юзасидан ваҳима кўтарилишидан олдин ҳам кўпчилик уни иқтисодий вазиятдан тортиб Мексикадан муҳожирлар оқими назорат қилинмаётганигача бўлган турли масалаларда танқид қилишарди.

Прогрессив сайловчилар Байден маъмурияти Исроилни қўллашига ҳам рўйхушлик бермаган. Натижада энг муҳим штатлардан (иккиланувчи) бири бўлган Мичиганда феврал ойида ўтказилган демократлар праймеризида — 100 мингга яқин сайловчи Байденга овоз бермаганди.

Байденнинг рейтинги пасайиши демократларнинг президентлик сайловлари билан бир вақтда ўтадиган бошқа лавозимлар учун сайловлардаги имкониятларига ҳам таъсир кўрсатиши мумкин.

«Бугунми, эртагами, ёки шу ҳафтада қачондир, биз Конгресс аъзоларининг жиддий босимига гувоҳ бўламиз, улар ҳозирги вазият бизни қаноатлантира олмаслигини айтишади», — деган Fox News учун интервюда оҳайолик собиқ конгрессмен Тим Райан.

Минуслар: номаълумлик жуда кўп

^{Сенатор Берни Сандерс Жо Байден эндиликда самолёт трапи бўйлаб рафиқаси каби дадил ҳаракатлана олмаслигини айтади}
Демократик партияда ҳар қандай янги номзод ўзи билан нафақат афзалликларни, балки жиддий таваккалчиликни ҳам олиб келиши мумкин деган қараш мавжуд.

Агар президент сайловдан чиқди деб тасаввур қилсак, шундан кейин нима бўлиши номаълум: уни ким алмаштириши мумкин, бутун партия номидан бундай номзод қандай маъқулланади ва энг муҳими, бу номзод қандай қилиб Трампга қарши туради?

Байденнинг бир қанча иттифоқчилари сўнгги кунларда амалдаги президент бошқалардан фарқли равишда Трампни енгишга қодирлигини кўрсатганини таъкидлашмоқда.

«Байден қариди, — дея тан олади 82 ёшли сенатор Берни Сандерс якшанба куни CBS учун берган интервюсида. — У қачонлардир бўлгани каби жумлаларни аниқ туза олмайди. Истардимки, у президентлик самолёти трапи зиналаридан чопқиллаб чиқса. У эса буни қила олмайди. Аммо биз сиёсатга эътибор қаратишимиз лозим — унинг сиёсати мамлакат аҳолисининг катта қисмига фойда келтирган ва бундан кейин ҳам фойда келтиради».

Калифорния штати губернатори Гэвин Нюсом ўтган ҳафтанинг дам олиш кунларини Байден учун сайловолди ташвиқоти билан ўтказди ва ҳамма жойда шанба куни Пенсилвания штати Дойлстаун шаҳрида ўтказилган митингда айтган гапларини такрорлади: «Бу бизнинг номзодимизни илгари суришимизга халақит берадиган фаразий савол. Бошқа партия айнан шуни истамоқда — биз ўзаро баҳслашишимизни ва бу биз учун ҳаддан ташқари зарарли».

«Биз бу ҳақда гапиришни бас қилишимиз керак, — дея унинг сўзларига қўшилади мичиганлик конгрессвумен Дебби Дингелл CNN эфирида. — Биз бунга бир ҳафтани сарфладик. Республикачилар бизни масхара қилишмоқда. Жиддий равишда Доналд Трамп ва у қандай чиқиш қилгани ҳақидаги гапларга қайтишимиз керак».

Камала Ҳаррис: эҳтимолий ечим

^{Камала Ҳаррис Жо Байдендан ёшроқ, аммо у ҳам Оқ уйнинг ҳозирги маъмуриятининг барча ҳаракатлари учун бирдек масъул}
Юқорида эслаб ўтилган Тим Ҳаррис ўтган ҳафтада эҳтимолий номзодни таклиф этганди — вице-президент Камала Ҳаррисни.

«Мен биз учун энг яхши вариант — Камала Ҳаррис эканига қатъий ишонаман. — дея ёзди у Newsweek учун колонкасида. — Ҳарриснинг номзоди — биз шу кунларда кўраётганимиз Жо Байденникидан кўра каттароқ таваккалчилик эканини айтаётганлар реал дунёда яшамайди».

59 ёшда бўлган Ҳаррис шу кунларда Жо Байденга содиқлигини кўп бор такрорлади, аммо унинг номзодини президентлик лавозимига кўрсатиш ғоясининг нуфузли тарафдорлари ҳам бор.

Адам Шифф якшанба куни Ҳаррис Трампни «катта фарқ билан» енгишга қодирлигини айтди.

Ҳарриснинг тарафдорлари 2020 йилги праймеризларда, ўша йилги президентлик сайловлари кампаниясида иштирок этиб синовдан ўтгани, истеблишмент ва Демократик партия донорларига яхши таниш экани унинг фойдасига хизмат қилишини айтишмоқда.

Ҳаррис «ўз ишини билади», деган якшанба куни ABC учун интервюда Демократик партиянинг Миллий қўмитаси собиқ раиси Донна Бразил.

«Байден-Ҳаррис тандемини қўллаш учун партия қурултойига сайланган делегатлардан Ҳаррис номзодини четлаб ўтишни сўраш — бу сиёсий хато бўлган бўларди», — дея қўшимча қилган у.

Чиндан ҳам шундай, Ҳаррис вице-президент сифатида танланишига унинг қора танли экани ҳам сабаб бўлган ва ҳозирда янги номзоди қидирилаётганида уни бир четга суриб қўйиш — демократларнинг анъанавий электоратининг каттагина қисмини ўзингга қарши қилиб қўйишни англатади.

Шу билан бирга, Ҳарриснинг номзоди борасида ҳам жиддий камчиликлар бор: барча ҳам у «ўз ишини билиб қилиши» ҳақидаги тезис тўғрилигига амин эмас. Қолаверса, ёш — сайловчиларнинг Байденга нисбатан ягона шикояти эмас, унга қаратилган барча эътирозлар унинг вице-президентига ҳам тааллуқли бўлиши мумкин. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!