Россия-Украина музокаралари: тинчлик меморандумлари умидлари ва янги хавфлар

Россия ва Украина ўртасида тинчлик ўрнатиш бўйича навбатдаги босқич музокаралари яқинлашмоқда. Россия президентининг матбуот котиби Дмитрий Песков маълум қилишича, икки давлат делегациялари томонидан тайёрланган меморандумлар лойиҳалари алмашилган ва уларни ҳар томон синчиклаб ўрганиши талаб этилади. Фақат шундан сўнг музокараларнинг кейинги раунди бўлиб ўтадиган сана ва шартлар келишиб олинади.

Кремл вакили ушбу жараённинг аниқ муддатини белгилаш қийинлигини алоҳида таъкидлади. «Музокаралар ўтказиш тезлиги стандартлаштирилмаган ҳолда, ҳар икки томоннинг музокараларни давом эттириш истаги ва тайёрлигига боғлиқ бўлади», деди Песков. Унинг сўзларига кўра, ҳозирда алоқалар ўрнатилиб, томонлар ўртасида муносабатлар шаклланмоқда, шунинг учун оптимал муддатларни белгилаш муҳим вазифа ҳисобланади.

2 июн куни Истанбулда қайта тикланган тўғридан-тўғри музокараларнинг иккинчи босқичи ўтказилди ва у бир соатдан ортиқ давом этди. Делегациялар мулоқотни рус тилида олиб боришди ва ҳар бир томон ўзининг низони ҳал қилиш бўйича таклифлари билан ҳужжатларни алмашди. Россия делегацияси раҳбари Владимир Мединский Украинага икки қисмдан иборат меморандум тақдим этилганини маълум қилди. Биринчи қисм умумий масалаларга бағишланган бўлса, иккинчи қисмида ўт очишни тўхтатиш бўйича бир нечта аниқ таклифлар келтирилган.

Украина делегациясининг раҳбари, мудофаа вазири Рустем Умеров эса навбатдаги йиғилишни 20-30 июн кунлари ўтказиш таклифини илгари сурди. Шу билан бирга, томонлар асирларни алмашиш борасида аниқ келишувга эришди. Ҳар икки мамлакатдан 25 ёшгача бўлган ёш ва оғир касал асирларни қамраб олган «ҳамма учун ҳамма» форматидаги алмашув амалга оширилади. Ҳар бир томондан камида 1000 нафар асир алмашиш режалаштирилмоқда.

Россия, шунингдек, фронтнинг айрим участкаларида икки-уч кунлик вақтинчалик сулҳ тузишни ҳам таклиф қилган. Бироқ ҳозирча Украина томони бу таклифга аниқ жавоб бермаган.

Песковнинг қайд этишича, вазиятнинг кескинлашуви ҳам музокаралар жараёнига таъсир кўрсатиши мумкин. Жумладан, Кремл вакили душман томонидан Қрим кўпригига қарши яна бир ҳужум амалга оширилганини тасдиқлади, аммо бу ҳужум натижасида кўприкка зарар етмаган. Украина Хавфсизлик хизмати эса бу ҳужумни «янги ноёб операция» сифатида эълон қилиб, кўприкнинг сув ости қисмлари зарар кўрганини маълум қилган эди.

Шунингдек, Россия томони мамлакат ҳудудидаги бир қатор аэродромларга қилинган дрон ҳужумларини «террорчилик акти» деб баҳолаб, бу бўйича текширув ишларини бошлади. Кремл бу ҳужумларни ташкил қилганларни аниқлаш ва жавобгарликка тортиш учун барча чоралар кўрилишини маълум қилди. Бу ҳолатлар, шубҳасиз, икки давлат ўртасидаги музокаралар жараёнига таъсир кўрсатади ва вазиятни янада чигаллаштириши мумкин.

Шундай бўлса-да, Кремл вакили музокараларнинг самарали бўлиши учун томонлар мулоқотга очиқ бўлишлари зарурлигини алоҳида таъкидлади. Айни пайтда, Россия президенти Владимир Путин ҳам бир қатор халқаро телефон мулоқотларини ўтказишни режалаштирмоқда, бу эса музокаралар жараёнини халқаро даражадаги ҳамкорлар орқали янада тезлаштириш ва самаралироқ қилишга қаратилган бўлиши мумкин.

Ҳозирча музокаралар истиқболи аниқ эмас ва томонлар ўртасидаги ўзаро келишмовчиликлар давом этмоқда. Шу сабабли келгуси учрашувлар музокараларнинг келажагини белгилаши мумкин бўлган муҳим аҳамият касб этади.