15 август куни Россия ва АҚШ президентлари учрашувидан кейин Владимир Путин шарафига махсус тушлик маросими ташкил этилиши кутилган эди. Бу ҳақдаги маълумотлар Анкориж шаҳридаги меҳмонхоналардан бирида АҚШ Давлат департаменти протокол хизматига тегишли ҳужжатлар қолиб кетганидан кейин маълум бўлди.
NPR радиоси қўлга киритган ушбу қоғозларда протокол хизмат ходимларининг исмлари, телефон рақамлари, делегацияларни жойлаштириш тартиби ва ҳатто рус исм-шарифларини қандай талаффуз қилиш кераклиги ҳақида кўрсатмалар келтирилган эди. Масалан, Путин — “POO-tihn”, Лавров — “Laav-rof”, Ушаков — “Oo-sha-kov” каби.
Қизиғи, ҳужжатлар Анкориждаги Captain Cook меҳмонхонасида номуайян мижоз томонидан топилиб, NPR таҳририятига тақдим этилган. Улар президентлар келишидан тахминан икки соат олдин, маҳаллий вақт билан соат 9:00 атрофида чоп этилган ҳолда ётгани аниқланди.
Қоғозларда учрашувга тайёргарлик жараёнининг шошма-шошарлик билан амалга оширилгани ҳам кўриниб турибди. Аввал “иккига икки” форматидаги учрашув мўлжалланган бўлиб, унда Путин ва ёрдамчиси Юрий Ушаков АҚШ президенти Доналд Трамп ҳамда унинг вакили Стив Уиткофф билан суҳбат қуриши белгиланган. Кейинроқ формат ўзгариб, ҳар икки томондан уч нафардан иштирок этди: Россия тарафидан Сергей Лавров қўшилган бўлса, АҚШ делегациясига давлат котиби Марко Рубио киритилди.
Протоколда учрашувдан сўнг “Россия Федерацияси президенти жаноби олийлари шарафига” тушлик маросими ташкил қилиниши кўзда тутилган. Зиёфатда ҳар тарафдан олти кишидан иштирок этиши керак бўлган.
Меню ҳам оддий услубда танланган: винегретли яшил салат, розмарин ва лимонли сариёғ билан нон, асосий таом сифатида — қалампир соуси ёки палтус билан филе-миньон, гарнирда эса картошка пюреси. Десерт учун музқаймоқ қўшилган крем-брюле таклиф қилинган. Шунингдек, Трамп Путинга АҚШ рамзи — оқ бошли бургут ҳайкалчасини совға қилиши режалаштирилгани қайд этилган.
«Владимир Путин жаноби олийлари шарафига тушлик». Фото: NPR
Бироқ натижада бу маросим амалга ошмади. Аммо ушбу маълумотлар Ғарбда катта баҳсларга сабаб бўлди. Айрим сиёсатчилар ва мухолифатчилар америкалик аскарлар Россия президенти учун самолёт олдида гилам тўшаб турганини рамзий “ҳурмат” деб баҳолаб, бу ҳолатни оғир қабул қилишди.
Танқидчиларнинг фикрича, эркин дунё етакчиси сифатида кўрилган АҚШ президенти Халқаро жиноий суд томонидан уруш жиноятларида айбланаётган автократни фахрий меҳмон сифатида қарши олиши жиддий рамзийликка эга.
Бундан ташқари, ушбу ҳужжатларнинг очиққа чиқиб қолиши Трамп маъмуриятида ахборот хавфсизлигига бўлган эътибор даражасини ҳам савол остига қўйди. NPR эслатишича, бу йил март ойида АҚШнинг юқори даражали расмийлари Ямандаги ҳарбий режаларни муҳокама қилаётган чатга журналист тасодифан қўшиб юборилган ҳолат ҳам қайд этилганди.
Хулоса қилиб айтганда, Анкориждаги музокаралар атрофидаги ушбу ноодатий ҳолат фақатгина сиёсий эмас, балки символик ва ахборот хавфсизлиги нуқтаи назаридан ҳам катта муҳокамаларга сабаб бўлмоқда.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
