Калифорния ва Утрехт университетлари олимлари шимпанзеларда инсонга хос мантиқий фикрлаш қобилияти борлигини исботлади. Тадқиқот натижалари “Science” журналида чоп этилди.
Маълумотларга кўра, тажриба Угандадаги Ngamba Island Chimpanzee Sanctuary қўриқхонасида ўтказилган. Шимпанзеларга иккита қути кўрсатилиб, улардан бирига озиқ-овқат яширилган. Аввалига маймунларга қайси қутида егулик борлигини билдирувчи ишора берилган. Кейинроқ эса уларга бошқа, янада ишончлироқ ишора кўрсатилган бўлиб, у бошқа қутини англатган.
Натижада шимпанзелар кучлироқ далиллар пайдо бўлганда ўз танловини ўзгартирган. Тадқиқотчи Эмили Сэнфорд таъкидлаганидек, “бундай мослашувчан фикрлаш одатда тўрт ёшли болаларда кузатилади. Шимпанзеларда ҳам бу қобилиятни кўриш ҳақиқатан ҳайратланарли”.
Олимлар бу хатти-ҳаракат инстинкт натижаси эмас, балки мантиқий тафаккур маҳсули эканлигини исботлаш учун қатъий назорат остидаги тажрибалар ва компьютер моделлаштириш усулларидан фойдаланишди. Натижада шимпанзеларнинг қарор қабул қилиш жараёни далилларга асосланганлигини кўрсатди.
Бу кашфиёт “фақат инсонларгина рационал фикрлай олади” деган анъанавий қарашни рад этди. Олимлар фикрича, шимпанзеларнинг фикрни қайта кўриб чиқиш қобилиятини ўрганиш болалар ривожланиши, нейропсихология ва сунъий интеллект соҳаларида янги илмий йўналишларга туртки бериши мумкин.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
