АҚШда сунъий интеллект соҳасида фаолият юритаётган йирик технология компанияларига нисбатан навбатдаги жиддий даъво қўзғатилди. The New York Times журналисти ва машҳур «Bad Blood» китоби муаллифи Жон Каррейру яна беш нафар ёзувчи билан биргаликда федерал судга расман ариза киритди. Бу ҳақда Reuters нашри хабар тарқатди.
Маълум қилинишича, даъво аризасида жавобгар сифатида OpenAI, Google, xAI, Meta, Anthropic ҳамда Perplexity каби сунъий интеллект бозорида етакчи ҳисобланган компаниялар кўрсатилган. Муаллифларнинг иддаосига кўра, ушбу корпорациялар чат-ботлар ва интеллектуал хизматлар асосини ташкил этувчи катта тил моделларини ўқитиш жараёнида муаллифлик ҳуқуқи билан ҳимояланган китоблардан рухсатсиз фойдаланган.
Даъвогарлар таъкидлашича, уларнинг асарлари ҳеч қандай розилик олинмасдан, шунингдек, молиявий компенсация тўланмасдан ишлатилган. Бу эса интеллектуал мулкни ҳимоя қилишга оид амалдаги қонун нормаларига зид ҳисобланади. Муаллифлар бу ҳолатни тизимли муаммо сифатида баҳоламоқда.
Қизиғи шундаки, даъво жамоавий форматда эмас. Муаллифларнинг фикрича, жамоавий даъволар аксар ҳолларда асар эгалари манфаатларини эмас, балки йирик корпорацияларнинг позицияларини кучайтиришга хизмат қилади. Шу сабабли улар алоҳида тартибда ҳуқуқий кураш олиб боришни маъқул кўрган.
Даъво материалларида яна бир муҳим жиҳатга эътибор қаратилган: илгари Anthropic компанияси айрим ҳуқуқ эгалари билан тахминан 1,5 миллиард долларлик лицензия шартномаси тузган. Бироқ даъвогарлар бундай битимлар умумий муаммони ҳал этмайди, деб ҳисоблайди. Уларга кўра, китоблардан лицензиясиз ва кенг кўламда фойдаланиш амалиёти барибир давом этмоқда.
Reuters маълумотига кўра, Каррейру билан бирга даъво киритган қолган беш нафар муаллифнинг шахси ҳозирча ошкор қилинмаган. Мутахассислар эса ушбу ишни жуда муҳим ҳуқуқий прецедент сифатида баҳоламоқда. Агар суд муаллифлар фойдасига қарор чиқарса, бу келгусида сунъий интеллектни ўқитиш қоидаларига, шунингдек, нейрон тармоқлар учун контент лицензиялаш амалиётига жиддий таъсир кўрсатиши мумкин.
Қисқаси, бу даъво нафақат алоҳида муаллифлар, балки бутун ижодий соҳа учун муҳим синов бўлиши кутилмоқда. Сунъий интеллект тараққиёти даврида интеллектуал мулк масаласи яна бир бор глобал кун тартибига чиқмоқда.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
