Украина президенти Володимир Зеленский томонидан тақдим этилган янгиланган тинчлик лойиҳаси Москвада қизғин муҳокамаларга сабаб бўлди. Bloomberg агентлигининг хабар беришича, Кремл 20 банддан иборат ушбу ҳужжатни музокаралар учун асос сифатида кўрса-да, унинг ҳозирги кўринишини қабул қилмаслигини ва жиддий тузатишлар киритилишини исташини билдирди.
Москванинг асосий талаблари: Нейтралитет ва ҳарбий чекловлар
Россия раҳбариятига яқин манбаларнинг сўзларига кўра, тақдим этилган лойиҳа Москва учун принципиал бўлган бир қатор саволларга жавоб бермайди. Хусусан, Кремл қуйидаги шартларни кучайтирмоқчи:
НАТО ва нейтрал мақом: Россия Украинанинг нафақат ядровий қуролсиз, балки ҳар қандай ҳолатда (ҳатто Европа Иттифоқига аъзо бўлганда ҳам) мутлақ нейтрал бўлишини ва НАТОнинг шарққа кенгаймаслиги бўйича кафолатлар талаб қилмоқда.
Армия сони: Зеленский режасида тинчлик даврида Украина Қуролли кучлари сонини 800 минг аскар билан чеклаш таклиф этилган. Москва эса буни ўта "юмшоқ" деб ҳисоблаб, сонни янада қисқартиришни истайди.
Ижтимоий ва иқтисодий масалалар: Рус тилининг қонуний мақоми, санкцияларни бекор қилиш ва музлатилган Россия активларини қайтариш масалаларига ойдинлик киритиш талаб этилмоқда.
Ҳудудий масала: "Тўқнашув чизиғи" муаммоси
Зеленский режасига кўра, урушни тўхтатишда ҳудудий масала мураккаб формула асосида ечилади:
Қўшинларни олиб чиқиш: Россия Днепропетровск, Николаев, Суми ва Харков вилоятларидан чиқиб кетиши керак.
Музлатиш: Донецк, Луганск, Запорожье ва Херсон вилоятларида фронт чизиғи ҳозирги ҳолатда тўхтатилади ("қаерда бўлсак, шу ерда қоламиз").
Хавфсизлик: Халқаро мониторинг остида ҳужум қилмаслик тўғрисида битим тузилади.
Бунга жавобан, Москва Украина қўшинларини Донецк вилоятидан бутунлай олиб чиқишни талаб қилмоқда. АҚШ эса "эркин иқтисодий зона" ташкил этиш ва бу масалани умумхалқ референдуми орқали ҳал қилиш вариантини ўртага ташлади.
Трамп омили: Нега Россия режани бутунлай рад этмади?
Гарчи таклифлар Москвага маъқул келмаётган бўлса-да, Кремл АҚШнинг янги президенти Дональд Трамп билан алоқаларни бузишдан чўчимоқда.
Шу сабабли, Россия томони таклифларни "совуққонлик билан" ўрганиб, ўз шартларини киритиш орқали мулоқотни давом эттиришга тайёр. Зеленский таклиф қилган НАТО Низомининг 5-моддаси намунасидаги хавфсизлик кафолатлари эса энг баҳсли мавзу бўлиб қолмоқда.
Сизнингча, 2026 йилгача ушбу тинчлик режаси асосида уруш тўхтатилишига эришиш мумкинми?
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
