Британиялик Ричард Брэнсон шахсий учоғида коинотга чиқди

^{Фото: VIRGIN GALACTIC}
Парвоз АҚШнинг Нью-Мехико штатидан амалга оширилди. У маҳаллий вақт билан эрталаб соат 08:30 да бошланиб, бир соат давом этди. Парвоз Virgin Galactik компанияси томонидан жонли трансляция қилинди ва унда миллиардер Ернинг жуда гўзаллиги ҳақида гапириб, ҳамкасбларига космик аппаратни қурганлари учун миннатдорчилик билдиришга ҳам улгурди.

Брэнсон Ерга қайтгач, журналистларнинг саволларига жавоб берар экан, коинотдан сайёрани томоша қилиш жуда ажойиб ҳиссиётлар тақдим этишини айтди. У қувончи ичига сиғмай, Unity'нинг илк тижорий парвози учун иккита ўринни ўзига хос викторина тарзида ғолибларга бепул тақдим этишини маълум қилди. Брэнсонга 5 нафар фазогирлар ҳамроҳлик қилишди. Virgin Galactic компанияси аллақачон сайёҳларни космосга олиб учиш бўйича ҳаракатни бошлаб юборган ва илк тижорий парвоз кейинги йилдан амалга оширилади. Компаниянинг самолёт-ракетаси сайёҳларни олиб учишидан аввал миллиардер шахсан ўзи унда парвоз қилишга қарор қилди.

Брэнсон 2004 йилда Virgin Galactic компаниясига асос солган ва ўшандаёқ космосга учиш ниятини айтган эди. Ўшанда миллиардер кўпи билан 2007 йилда сайёҳларни коинотга олиб учишини маълум қилганди, бироқ жараён 2021 йилда ҳам тўлиқ ташкиллаштирилгани йўқ. Бу йўл Брэнсон учун жуда қийин кечди, бироқ миллиардер ҳаракатдан тўхтамади. 2014 йилда унинг ракетаплани ҳалокатга учраган, оқибатда учувчи ҳалок бўлганди.

«Мен коинотга учишни болалигимдан орзу қиламан. Умид қиламанки, яқин 100 йил ичида бундай имкониятни юз минглаб одамларга тақдим эта оламан. Нега одамлар коинотга учмаслиги керак? Менинг истагим шуки, улар ажойиб сайёрамизга юқоридан қараб, Ерга қайтгач, уни асраш учун қўлларидан келганича ҳаракат қилишсин», деган эди ВВС билан суҳбатда Брэнсон.

Брэнсоннинг компаниясида ясалган ўзига хос ракета самолёт шаклида. Самолёт ташувчи қисм ракетани 15 км тепагача кўтаради. Кейин худди оддий ракета каби ажралиб чиқиб, ўз двигатели орқали овоз тезлигидан ҳам уч баравар каттароқ тезликка кўтарилиб, Ер атмосфераси ва коинот чегарасигача учиб боради. Ер атмосфераси ва коинотнинг чегараси 100 км тепада жойлашган. Шу сабаб максимал парвоз баландлиги 90 кмни ташкил этиши айтилади. Ундан тепада Ер тортиш кучи ишламайди.

Unity – суборбитал ракетаплан ҳисобланади. Яъни у Ер атрофида учишга имкон берадиган даражада баландлик ва тезликка эриша олади. Бу борада Брэнсонга рақобатчи дунёнинг энг бой одами Жефф Безос ҳисобланади. Amazon асосчисига қарашли New Shephard лойиҳаси шунга ўхшаш ракета ва капсуладан иборат. Безос 2000 йилдаёқ Blue Origin компаниясига асос солган ва яқинда 20 июл куни коинотга парвоз қилишини маълум қилганди.

Дарвоқе, Жефф Безос Твиттерда Брэнсонни табриклашга улгурди: «Табриклайман, Ричард. Тез орада сафингга қўшиламан», деб ёзди миллиардер.

Безоснинг учоғи 100 км баландликка кўтарилишни мақсад қилган. Яъни унинг парвози Брэнсонникидан баландроқ бўлади. Дунёнинг энг бой одамига парвоз давомида акаси Марк, парвоз учун 28 миллион доллар тўлаган ва кимлиги номаълум йўловчи, шунингдек, 82 ёшли фазогир Уолли Фанк ҳамроҳлик қилади.

Брэнсоннинг айтишича, Virgin Galactic билан коинотга учишни аллақачон 600 киши кутиб турибди. Улар чипта учун олдиндан қисман тўлов ҳам қилиб бўлишган. Бироқ Безос бу борада режаларини маълум қилганича йўқ. Икки миллиардер ўртасида жиддий бизнес рақобат кетаётган бўлса-да, улар телефон орқали бир бирининг ишларига ривож тилашган.
Коинотга хусусий парвозлар «пойга»сига олдинроқ дунёнинг яна бир энг бой инсонларидан Илон Маск қўшилганди. Унинг Space X компанияси аллақачон коинотга фазогирларни олиб учди ва уларни муваффақиятли қўндирди. Унинг кемалари халқаро космик станцияга юклар етказиб берди ва юзлаб сунъий йўлдошларни Ер орбитаси бўйлаб жойлаштириб чиқди. Чунки Маск ўзининг сунъий йўлдошли интернет тармоғини ташкил қилишни режалаштирган.

Маълумот учун, 2020 йилгача америкалик космонавтлар фақат Россия ҳаво кемалари орқали коинотга чиқишган. Чунки уларнинг олдинги бир нечта парвози муваффақиятсиз чиққан ва одамлар ҳалок бўлган. Илон Маскнинг хусусий космик компанияси коинотга парвозларни давлатларнинг иштирокисиз ва анча арзонга амалга ошириш мумкинлигини кўрсатиб берди. АҚШ хусусий компанияларининг охирги йиллардаги муваффақиятли фаолияти Америка фазогирлиги сезиларли ўсишга эришганини таъминлади. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг