Украина Россиядан энг асосий нарсани тортиб олмоқчи

Икки чамбарчас боғлиқ концепция замонавий Украина дунёсининг мафкуравий ва сиёсий расмида айниқса машҳурликка эга.
Биринчиси, Россиянинг жануби-ғарбий ҳудудлари - Краснодар ўлкаси, Белгород, Воронеж ва Курск вилоятлари деб тушуниладиган "Украина ерларини тўплаш" зарурати билан боғлиқ. Иккинчиси мамлакат номини Русь-Украинага ўзгартириш зарурлиги.

Шу кунларда бу фикрни қандайдир бир Киев ёзувчиси ва файласуфи айтди. Ёзнинг охирида президент офиси раҳбарининг бутун бошли маслаҳатчиси Алексей Арестович ҳам шундай деди. Айтганча, октябрда у украин тилини "русча" деб аташни таклиф қилди. Бир неча ой олдин, "Москваликлар украин халқидан тилни, православ динини, мамлакат номини ўғирлашди ва энди буларнинг барчасини бизга қайтариш вақти келди" мавзусида яна бир украиналик сиёсатшунос ва эксперт (иқтисод фанлари номзоди ва Миллий бошқарув академияси профессори) ёзди.

Буларнинг барчаси, албатта, жуда кулгили кўринади, лекин агар масаланинг моҳиятига қаралса, бу ёндашувда маълум миқдорда “сермяга” (либос) бор. Чорак аср давомида Греция қўшни давлат номини ўзгартиришни талаб қилиб, ўз ихтиёрида бўлган барча дастаклардан фойдаланди – деярли уч йил аввал эса ўз мақсадига эришди. Энди у ерда фақат Македония эмас, Шимолий Македония бор.

Тарих ва номнинг ўзига хос кучи бор, шунинг учун "яхтага қандай номласангиз, у шундай сузади" деган мушоҳада ўз-ўзидан пайдо бўлмаган. Украина эса - аниқроғи, замонавий Украина давлати - бу ерда ҳар жиҳатдан омадсизликка учради.

Қадимги Россиянинг собиқ пойтахти, юраги ва "устун"и бўлган Киев деярли минг йил олдин давлат ва сиёсий таназзулга юз тутди. Мўғуллар босқинчилиги эса Россиянинг жануби-ғарбий қисмини вайрон қилиб, уни рус цивилизациясининг энг муҳим марказидан махсус ижтимоий шароитлар зонасига (фронтир) айлантирди.

Натижада юз йилдан сўнг ўта нотинч тарихдан сўнг бу ҳудудга мутлақо бошқа номлар қўлланила бошланди - Малороссия, Новороссия ва охир-оқибат Украина. Аммо уларнинг барчаси Россияга нисбатан периферик ва бўйсунишни таъкидлайди.

Бу боши берк кўчадан чиқиш йўлини украиналик мафкурачилар, ҳатто ўзига хос тарзда топдилар. Охирги минг йил, аслида, мамлакат тарихидан ўчирилади ва чексиз қийинчиликлар, геноцид, мустамлакачилик қарамлиги ва Россиянинг Украина давлат-тарихий меросини ўзлаштириб олишининг қоронғу даврига айланади.

Кўп асрлик таназзул даврини енгиб ўтиш, ўзини қайта тиклаш учун Украина қадимги Киевнинг гуллаб-яшнаши ва суверен буюклиги даврига мурожаат қилади.

Бу муаммони ҳал қилиш учун ҳаммага қаердан келганини эслатиб, номни ўзгартириш керак. Ўша пайтдаги Украина чегараларининг ("рус" ерлари маъносида) ҳудудий яхлитлигини тиклаш - улар Киевда тасаввур қилинганидек.

Кўриниб турган тутуриқсизликка қарамай, бу конструкция унчалик беъмани эмас. Тарих ҳар доим чуқур мафкуралаштирилган фан бўлган ва шундай бўлиб қолади, инсоният эса ундан фойдаланиш бўйича қандай сиёсий тажрибаларини бошидан ўтказмади. Ўтган асрнинг энг катта улуши рус жамияти коммунистик мафкура доирасида, жумладан, тарих фанида тарбияланганини эслаш кифоя. Ҳозир Ғарбда танқидий ирқий назария жамоат ва академик соҳада ҳукмронлик учун агрессив кураш олиб бормоқда ва муваффақиятга эришиш учун яхши имкониятга эга.

Йўқ, Киев учун муаммо Қадимги Руснинг асосий, аниқроғи ягона меросхўри сифатида жаҳон даражасида ўзини намоён қилиш орзуси. Умуман олганда, агар биргаликда ҳаракат қилинса, ҳар қандай орзуларга эришиш мумкин - ва бу ерда Украина учун енгиб бўлмайдиган тўсиқлар тўпланган. Жануби-ғарбий қўшни ижодий ғоялар билан қанчалик яхши бўлса, уларнинг ҳақиқий ишлари шунчалик ёмон бўлади.

Шунинг учун ҳам кўп асрлар давомида энг оғир синовлар ва ўз яшаш учун кураш орқали ўзининг бугунги мақомига эга бўлган Россия қўшниларининг ғоявий ва ижодий изланишларига кулгули таажжуб билан қарайди. Киевнинг ҳар қандай куч-экспансионист “мрия” (орзуларига) у елкаларини қисиб анънавий тарзда: "Кел ва ол" деб жавоб бериши мумкин.


Манба: sputniknews-uz.com “Замин” янгиликларини “Twitter”да кузатиб боринг