Жаҳон чемпионатида ФИФА клубларга қанча пул тўлайди?

Ҳар тўрт йилда бир бор бутун дунё эътиборини ўзига қаратувчи Жаҳон чемпионати нафақат миллий терма жамоалар ва мухлислар учун, балки футболчиларнинг клублари учун ҳам катта аҳамиятга эга мусобақа саналади. Чунки ФИФА футболчиларнинг терма жамоа сафидаги иштироки учун уларнинг клубларига муайян компенсация тўлайди. Бу маблағлар клублар учун жуда катта аҳамият касб этиши мумкин.

Масалан, яқин ўтмишдаги Жаҳон чемпионати мисолида бу жараён қандай бўлганини кўриб чиқсак, 2022 йили Қатарда ўтказилган турнирда ФИФА ҳар бир футболчи учун унинг клубига кунига 10 минг АҚШ доллари миқдорида пул тўлаган эди. Бу тўлов фақат мусобақа кунларини эмас, балки тайёргарлик жараёнини ҳам ўз ичига олади. Умумий ҳисобда ҳар бир футболчи учун тахминан 25–30 кунлик компенсация назарда тутилган.

Бу тўлов қандай ҳисобланади, дейсизми? Масалан, терма жамоанинг футболчиси чемпионатда иштирок этиш учун жами 25 кун вақт сарфлаган бўлса, унинг клуби ФИФАдан 250 минг доллар пул олади. Бу рақам қуйидаги тартибда ҳисобланади: 25 кун × 10 минг доллар = 250 минг доллар.

Бу сумма ҳар бир футболчининг клубига бевосита ва тўлиқ тарзда ўтказиб берилади. Агар футболчи чемпионат вақтида клубини ўзгартирган бўлса, ФИФА бу тўловни пропорционал тарзда икки клуб ўртасида тақсимлайди. Бу эса адолатли ва аниқ тартибда бажариладиган жараён ҳисобланади.

Бироқ ФИФАнинг бундай маблағ ажратиш сиёсати ҳар тўрт йилликда ўзгариб, мунтазам равишда ортиб бориши кузатилади. Масалан, 2026 йили бўлиб ўтадиган Жаҳон чемпионати учун ФИФА клубларга тўланадиган умумий компенсация маблағларини анча ошириши кутилмоқда. Баъзи манбалар ва экспертларнинг тахминларига кўра, 2026 йилги Жаҳон чемпионатида клубларга тўланадиган умумий пул 355 миллион долларгача кўтарилиши мумкин. Бу эса 2022 йилдаги 209 миллион долларлик маблағ билан таққослаганда катта ўсишни билдиради.

Бу ошириш клубларнинг ҳар бир футболчи учун оладиган кунлик компенсациясини ҳам сезиларли даражада оширади. Масалан, прогнозларга кўра, 2026 йилда футболчиларнинг терма жамоа сафида бўлиши учун ҳар бир кунга тўланадиган пул 13–15 минг доллар атрофида бўлиши мумкин. Шу ҳисоб билан олганда, бир футболчи учун клублар турнир давомида тахминан 300 минг доллар ва ундан ортиқ маблағ олиши мумкин.

Бу маблағлар айниқса кичик клублар учун катта аҳамиятга эга, чунки бу каби компенсациялар орқали улар ўз молиявий ҳолатини яхшилаши ва ўз футболчиларини сақлаб қолиш ёки янги истеъдодларни харид қилиш имкониятига эга бўлади. Айниқса, миллий терма жамоаларда иштирок этадиган футболчилар кўпроқ бўлган йирик клублар учун эса бу пуллар сезиларли қўшимча даромад манбаи ҳисобланади.

ФИФАнинг бу сиёсати футбол дунёсининг барча қатламларида ижобий қабул қилинади ва клублар томонидан ҳам қўллаб-қувватланади. Чунки клублар ўз футболчиларини терма жамоаларга юборар экан, бу жараён уларга маълум молиявий зарар етказади. ФИФА эса ана шу зарарларни қисман бўлса-да қоплаш орқали клубларга ёрдам қўлини чўзади.

Шундай қилиб, келгуси Жаҳон чемпионати арафасида ҳам ФИФАнинг бу жараёни янада такомиллаштирилиб, клубларнинг манфаатлари янада юқори даражада ҳимоя қилинишига ишониш мумкин. Бу эса ўз навбатида футболнинг янада ривожланишига, футболчилар ва клублар ўртасидаги муносабатларнинг мустаҳкамланишига олиб келади.

Шунингдек, бу турдаги компенсациялар футболчиларнинг миллий жамоалар сафида майдонга тушишга бўлган қизиқиши ва масъулиятини янада оширади, клублар эса терма жамоалар билан ҳамкорлик қилишдан манфаатдор бўлиб қолади.

Буларнинг барчаси футбол оламининг янада гўзал ва адолатли бўлишини таъминлайди. Шунинг учун ҳам Жаҳон чемпионати фақатгина футболчилар ва мухлисларнинг эмас, балки клублар учун ҳам муҳим ва қизиқарли тадбир ҳисобланади.

Демак, навбатдаги Жаҳон чемпионатида ҳам клублар ўз футболчиларининг миллий жамоалардаги иштироки орқали катта миқдордаги молиявий компенсациялар олишига умид қилса бўлади. Бунинг учун эса уларнинг тарбиялаган истеъдодлари терма жамоаларда ўйнаши ва ўз маҳоратларини намойиш этиши лозим бўлади.