Achchiq qalampirning achchig‘ini kamaytirish mumkin: olimlar muhim kashfiyotni amalga oshirdi!

Amerika Qo‘shma Shtatlarining Ogayo shtati universiteti olimlari achchiq qalampirning ta’sirini sezilarli darajada kamaytirishga qodir bo‘lgan uchta yangi tabiiy moddani aniqlashdi. Ushbu kashfiyot an’anaviy tarzda foydalanib kelinayotgan Skovill shkalasi aniqligini shubha ostiga qo‘yishi bilan birga, oziq-ovqat hamda farmatsevtika sanoati uchun katta imkoniyatlarni ochib berishi mumkin. Bu haqdagi muhim tadqiqot natijalari mashhur ilmiy nashr – Journal of Agricultural and Food Chemistry (JAFC) sahifalarida chop etildi.

Ma’lumki, qalampirning achchiqligi an’anaviy ravishda tarkibidagi kapsaitsin va digidrokapsaitsin moddalari miqdori asosida Skovill shkalasi (SHU) bo‘yicha o‘lchanadi. Ammo tadqiqotchilar SHU ko‘rsatkichi juda yuqori bo‘lgan ayrim qalampir navlarining haqiqiy achchig‘i ko‘pincha kutilgandan kamroq ekanligini payqashdi. Ushbu anomaliyani tushuntirish maqsadida olimlar Chile de árbol hamda Scotch bonnet kabi dunyoda mashhur bo‘lgan 10 turdagi qalampir ustida tajriba o‘tkazdilar.

Tajribalarning birinchi bosqichida mutaxassislar qalampirlarning kukun shaklini 800 SHU darajasigacha standartlashtirishdi. Keyin esa professional degustatorlar ushbu namuna qalampirlardan tayyorlangan mahsulotlarning achchiqligi sezilarli darajada farq qilishini qayd etishdi. Bu esa, ochiq-oydin, an’anaviy o‘lchash usulining zaif jihatlari borligini ko‘rsatdi.

Ikkinchi bosqichda o‘tkazilgan chuqur kimyoviy tahlil natijasida, olimlar achchiqlikka ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan beshta potensial birikmani aniqlashdi. Qo‘shimcha sinov va degustatsiyalar natijasida ushbu besh moddadan uchtasi – kapsianozid I, rozeozid va zanjabil glikolipidi A – achchiqlikni aniq kamaytirishi ma’lum bo‘ldi. Eng qizig‘i, mazkur uch modda o‘zidan hech qanday ortiqcha ta’m chiqarmasdan, qalampirning achchiqligini yumshatgan va taomning umumiy mazasiga salbiy ta’sir ko‘rsatmagan.

Yana bir diqqatga sazovor jihat shuki, uch moddaning birgalikda qo‘llanilishi achchiqlik effektini ortirmagan, balki aksincha, uni sezilarli darajada kamaytirgan. Bu esa taomlar yoki oziq-ovqat mahsulotlaridagi achchiqlik darajasini samarali tarzda boshqarish imkoniyatini beradi.

Olimlarning ta’kidlashicha, mazkur muhim ilmiy natijalar oziq-ovqat sanoatida yangi tipdagi maxsus mahsulotlar – taomlar va souslarning achchiqligini kesuvchi tabiiy g‘ayriziravorlarni yaratish imkoniyatini ochadi. Bu esa achchiq mahsulotlarni iste’mol qilishda qiynaladigan kishilar uchun yaxshi yechim bo‘lishi mumkin.

Bundan tashqari, farmatsevtika sohasida ham ushbu kashfiyot yangicha va samarali opioidsiz og‘riq qoldiruvchi dorilarni yaratish uchun zamin yaratadi. Chunki kapsaitsin moddasi tibbiyotda og‘riqni kamaytirish uchun keng ishlatiladi. Endilikda uning ta’sirini yumshatib, inson organizmiga yanada qulaylashtirish mumkin bo‘ladi.

Shuningdek, olimlarning fikricha, ushbu tadqiqot natijalari an’anaviy Skovill shkalasining o‘rniga, achchiqlikni yanada aniq baholashning yangi va takomillashgan usullarini yaratishga turtki bo‘lishi mumkin.

Har qanday holatda ham ushbu kashfiyot fan va amaliyot uchun katta ahamiyatga ega bo‘lib, kelgusida ko‘plab sohalarda ishlatilishi mumkin bo‘lgan yangi imkoniyatlarga yo‘l ochmoqda.

Zamin.uz tahririyati ilmiy va innovatsion tadqiqotlarni kuzatib borishda davom etadi! “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!