Ўзбекистон «Толибон»ни тан оладими? Абдулазиз Комилов муҳим баёнот берди

Ўзбекистон президенти ҳузуридаги Хавфсизлик кенгаши котиби ўринбосари, президентнинг ташқи сиёсат бўйича махсус вакили Абдулазиз Комилов Афғонистон масаласи ва Ўзбекистоннинг «Толибон» билан олиб бораётган сиёсий мулоқоти ҳақида муҳим фикрларини билдирди.

Унинг таъкидлашича, Афғонистон ва Ўзбекистон халқлари азалдан маданий, тарихий ва инсоний жиҳатдан яқин қўшни бўлиб келган. Улуғ аждодларимиз – Абу Райҳон Беруний, Алишер Навоий, Заҳириддин Муҳаммад Бобур, Боборахим Машраб каби буюк шахслар айнан Афғонистон тупроғида абадий ором топганлар. Бу эса, икки давлат ўртасидаги алоқаларни ривожлантиришни жуда муҳим эканлигидан далолатдир.

Комиловнинг айтишича, сўнгги йилларда Ўзбекистон ва Афғонистон ўртасидаги муносабатлар анча ижобий томонга ўзгарган. Яқинда Афғонистон ҳукумати Имом Бухорий мажмуаси учун Ҳиротдан махсус 16 та юк машинасида оқ мармарни совға қилганини мисол қилиб келтирди. Бу каби самимий ва катта ҳурматни ифода этувчи совғалар бошқа давлатлар томонидан ҳамма вақт ҳам бўлавермаслиги, Ўзбекистон ва Афғонистоннинг тарихий яқинлигидан келиб чиқишини таъкидлади.

Афғонистон халқининг тарихи ва тақдири ҳақида сўз юритар экан, Комилов бу мамлакат кўплаб империялар томонидан уруш майдонига айлантирилганини қайд этиб ўтди. 18-19-асрларда Британия империяси, 20-асрда Совет Иттифоқи, 21-асрда НАТО кучлари бу ерда уруш ва бўҳронларни келтириб чиқарган. Ўзбекистон махсус вакили афғон халқининг бу оғир тарихий синовлардан муваффақиятли ўтиши учун халқаро ҳамжамият ва қўшни давлатлар ёрдам бериши кераклигини таъкидлади.

Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев Афғонистон билан алоқаларни мулоқот ва ҳамкорлик тамойиллари асосида қуришни белгилаб берганини айтар экан, Комилов мазкур сиёсатни кенгайтириш учун президентнинг топшириғи билан узоқ муддатли стратегия ишлаб чиқилганини маълум қилди. Афғонистонда катта ўзгаришлар содир бўлишини аввалдан тахмин қилган Ўзбекистон раҳбари, собиқ ҳукуматга мухолифат билан мулоқот қилишни тавсия қилган, лекин бу маслаҳатга амал қилинмаганини эслади.

«Толибон» ҳаракати билан алоқаларни эрта босқичда ўрнатиш Ўзбекистон учун ўта тўғри қарор бўлгани, сабаби ҳозир Афғонистон ҳокимиятида айнан шу ҳаракат турганида, Ўзбекистон бу гуруҳ билан мулоқот қилишга тайёр ҳолда бўлганини таъкидлади. Дастлаб, Ўзбекистоннинг «Толибон» билан мулоқот олиб боришини халқаро ҳамжамият танқид қилган бўлса, бугунги кунда кўплаб давлатлар айнан Ўзбекистон орқали бу ҳаракат билан алоқа ўрнатишга ҳаракат қилмоқда.

Абдулазиз Комилов таъкидлашича, халқаро ҳамжамият «Толибон» билан муносабатларни тиклаш учун уларга ўз сўзини айтиш имкониятини бериш керак. У шунингдек, собиқ Фаластин раҳбари Ёсир Арофат мисолини келтириб, халқаро ҳамжамият аввал террорчи деб атаган бу шахс кейинчалик тинчлик учун Нобел мукофотига сазовор бўлганини эслатиб ўтди. Комиловнинг таъкидлашича, «Толибон» ҳам шу каби имкониятларга эга бўлиши керак ва улар билан мулоқотни бир томонлама эмас, икки томонлама олиб бориш зарур.

Шунингдек, махсус вакил Афғонистон халқига психологик ва ижтимоий ёрдам кўрсатишнинг муҳимлигини таъкидлади. 40 йилдан ортиқ уруш ва инқирозда бўлган бу халқнинг руҳияти ва ижтимоий ҳолатига алоҳида эътибор қаратиш лозимлигини урғулади.

Комиловнинг қайд этишича, бугунги кунда Ўзбекистон ва Афғонистон ўртасидаги алоқалар дипломатик тан олиш ёки олмасликдан кўра муҳимроқдир. У вақт келиб, халқаро ҳамжамият билан биргаликда Афғонистондаги ҳукуматни расман тан олиш кераклигини, чунки бу сиёсий мувозанат ва минтақавий тинчликни таъминлашнинг ягона йўли эканини билдирди. Ҳозирча эса, Ўзбекистоннинг асосий вазифаси – бу мамлакатда тинчлик ва барқарорликни сақлашга ёрдам беришдир.

Хулоса қилиб айтганда, Абдулазиз Комиловнинг интервьюси Ўзбекистоннинг Афғонистон бўйича сиёсатини тушуниш учун муҳим манба бўлиб, мамлакатимиз минтақавий тинчликни таъминлаш йўлида олиб бораётган амалий ҳаракатлари ва ташқи сиёсатининг асосий тамойилларини яққол кўрсатади. Бу позиция Ўзбекистоннинг Марказий Осиёда тинчлик ва хавфсизликнинг асосий кафолати сифатидаги ролини яна бир бор тасдиқлайди.