Ўзбекистонда нотариуслар томонидан никоҳ шартномаларини тасдиқлаш тартибига оид янги Низом лойиҳаси ишлаб чиқилди. Ушбу лойиҳа замонавий ахборот технологиялари ва фуқаролар учун қулайликни оширишни назарда тутиб, шартномани расмийлаштириш жараёнларини тубдан ўзгартириши кутилмоқда.
Шартномани расмийлаштиришнинг инновацион усуллари
Низом лойиҳасида никоҳ шартномасини тузиш учун бир нечта шакллар белгилаб берилган бўлиб, улар фуқароларнинг истаклари ва имкониятларини ҳисобга олади:
- Анъанавий усул: Нотариал идора биносида.
- Масофавий усул: Видео-конференц-алоқа орқали.
- Сайёр тартибда: Мурожаат қилувчиларнинг хоҳишига кўра, нотариал идорадан ташқарида.
Муҳим талаблар:
1. Видео-конференц-алоқа орқали расмийлаштирилганда, жараён "Нотариус" автоматлаштирилган ахборот тизимида автоматик равишда аудио ва видеода ёзиб борилиши шарт.
2. Сайёр тартибда расмийлаштириш ва имзолаш жараёни нотариус томонидан мажбурий аудио-видео қайд этилади. Бунда видеоёзувда барча иштирокчилар, ҳужжат мазмуни тушунтирилгани ва имзолаш жараёни тўлиқ акс эттирилиши керак.
Шахсни тасдиқлаш ва хавфсизлик
Ҳужжат лойиҳаси хавфсизлик ва шахсни аниқлашни янги босқичга олиб чиқади:
- Идентификация: Нотариус тарафларнинг шахсини замонавий ахборот технологиялари орқали аниқлайди.
- Верификация: Биометрик маълумотлар (бармоқ изи ва Face-ID) ёки электрон маълумотлар асосида текшириш амалга оширилади.
- Имзолаш босқичи: Шартнома имзоланаётганда, тарафларнинг камида иккита бармоқ изи махсус мосламаларда сканер қилиниши белгиланган.
Тил ва таржима тартиби
Нотариал ҳаракатлар давлат тилида амалга оширилади, аммо фуқаролар талабига кўра, матн рус тилида ёки имкон бўлса бошқа мақбул тилда берилиши мумкин.
Агар шартнома тараф(лар) тушунмаган тилда тузилса, матн нотариус ёки тарафлар таклиф этган таржимон томонидан оғзаки таржима қилиниши мумкин.
Таржимон ҳақидаги маълумотлар ҳужжатда акс эттирилиб, у нотўғри ёки ёлғон таржима учун жавобгарлик ҳақида огоҳлантирилади.
Мурожаат ва юридик оқибатлар
Низом лойиҳасига кўра, никоҳ шартномасини тузишда қуйидагилар муҳим:
- Шартнома никоҳ ёшига етган шахслар ўртасида тузилади ва уни вакил орқали тузишга йўл қўйилмайди.
- Агар тарафлар ўртасида никоҳ қайд этилмаган бўлса, шартнома юридик оқибатлар келтириб чиқармайди.
Мурожаат қилиш тартиби ҳам соддалаштирилган: фуқаролар нотариал идорага бевосита келиш ёки Ягона интерактив давлат хизматлари портали ҳамда E-notarius.uz орқали электрон тарзда рўйхатдан ўтиши мумкин. Нотариус тизим орқали келиб тушган мурожаатларни бир иш куни ичида кўриб чиқиши ва қабул қилиши шарт.
Низомда шунингдек шартномани ўзгартириш ва бекор қилиш, нотариал ҳаракатни рад этиш асослари, тўловларни автоматик ҳисоблаш ҳамда СМС орқали тасдиқлаш коди юбориш каби замонавий тартиблар ҳам баён этилган.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
