Владимир Путин Минскка 19 декабрда боришни режалаштирмоқда. Бу сўнгги уч йил ичида Беларусга биринчи ташриф бўлади. Бу учрашувдан сиёсатчилар қандай манфаатларни кўзламоқда ва Путин Беларусни ҳам урушга солиш хавфи борми?
Путин Лукашенкони ҳурмат қилишга қарор қилди
Минскдаги учрашув катта эҳтимол билан Александр Лукашенко ва Владимир Путин ўртасидаги келишувлар натижасидир. Бир томондан, бу беларуслик сиёсатчининг Россияга бир неча бор қилган сафарларидан сўнг жавоб ташрифи бўлса, бошқа томондан, ҳар ким ўз фойдасига эга бўлган учрашувдир, дейди собиқ дипломат, «Центра новых идей» Янгиликлар марказининг катта илмий ходими Павел Мацукевич.
Александр Лукашенко учун Путиннинг Минскка ташрифи музокаралар чоғида муҳокама қилинадиган нарсалар билан эмас, балки Беларус пойтахтига иттифоқчининг келиши ҳақиқати билан ҳам муҳим. Лукашенкога ташрифлар алмашинуви ҳануз давом этаётганини, ташрифнинг ўзи эса протокол нуқтаи назаридан деярли расмий ташрифга ўхшаб кўринишини, унда тор ва кенг доирадаги музокаралар олиб борилаётганини кўрсатиши муҳим.
– Бу мавзуларнинг барчасини улар мунтазам равишда юзма-юз муҳокама қилишадилар, учрашганда, телефонда гаплашади. Лукашенко ва Путин кўп вақтларини бирга ўтказишади. Бунинг учун, албатта, уларга кенг кўламли музокаралар керак бўлмайди. Лукашенко учун ташрифнинг ўзи муҳим, чунки бу вақт давомида у Россияга борган ягона одам бўлган ва у Владимир Владимирович қўнғироқ қилиши биланоқ, у аллақачон шошиб Москвага жўнарди. Давлат суверенитети нуқтаи назаридан бу саволлар туғдирди. Чунки нормал тенг ҳуқуқли муносабатларда ҳамиша ташрифлар алмашилади. Беларус-Россия муносабатларида содир бўлган барча воқеалар кўпчиликни Лукашенко Кремль сояси остида бўлганини айтишга мажбур қилди, - дейди эксперт.
Вазиятга Кремль нуқтаи назаридан қарасангиз, уруш бошланганидан бери Россиянинг Беларусга қизиқиши кучайгани аниқ. Павел Мацукевичнинг таъкидлашича, Беларус деярли ягона иттифоқчи бўлишдан ташқари, Россия Федерацияси учун ўзига хос логистика ёрдамига айланмоқда. Бу мамлакат сафарбар қилинган қўшинлар учун полигон, ҳам қурол-яроғ манбаи, ҳам Ғарб давлатлари етказиб беришни тўхтатган айрим саноат ва озиқ-овқат маҳсулотларини етказиб берувчи жой бўлиб қолди.
Владимир Путин, шунингдек, ушбу ташриф Украина томонини асабийлаштириб, Россиянинг Украинага қайта-қайта бостириб кириши имкониятларини ва бунга Беларусни жалб қилиш хавфини қайта кўриб чиқишга мажбур қилишидан ҳам манфаатдор, дея қўшимча қилади эксперт.
Путин ҳар хил иллюзияларни яратиши керак, шунда у шубҳасиз тайёрланаётган ҳужум яна кутилмаган бўлиб чиқади.
– Урушга қўшилиш мойил бўлиш ёки йўқлигига келсак, мен муносабатлар бир хил эмас деб ўйлайман. Бу одамлар кўп вақтларини юзма-юз ўтказадилар - уларнинг учрашувлари соатлаб давом этади. Бу кимнидир ишонтиришга уринаётгандан кўра кўпроқ фитначиларга ўхшайди, - дейди Павел Мацукевич. - Лукашенконинг Россияга иқтисодий ва энергетик қарамлиги шунчалик каттаки, принципиал жиҳатдан, агар Владимир Путин шундай буйруқ берганида, Лукашенко қочиб қутула олмасди. Бунинг учун Лукашенкони бирор нарсага ишонтириш учун ФСБ, Мудофаа вазирлиги раҳбарларини Минскка юбориш шарт эмас.
– Ташрифдан мақсад қандайдир йўл билан Лукашенкога босим ўтказиш ва уни урушга мажбурлаш эмас, деб ўйлайман. Бунинг учун Путин Минскка умуман бориши шарт эмас, - дея хулоса қилади Павел Мацукевич.
Карбалевич: Путиннинг Лукашенкога хайрихоҳлигини намойиш қилиш
Ташрифнинг асл мақсади нима эканлигини ҳеч ким била олмайди. Беларус ва Россия сиёсатчиларининг икки томонлама саммитлари доимо ёпиқ. Уларда энг кўп муҳокама қилинадиган нарса парда ортида қолади, дейди сиёсатшунос Валерий Карбалевич.
– Улар қандайдир интеграция дастурлари ҳақида нимадир дейишади, менимча, бунга унчалик аҳамият берилмайди, чунки бу Путиннинг мавзуси эмас. У иқтисод билан шуғулланишни ёқтирмайди, айниқса бундай майда-чуйдалар билан. У катта геосиёсат билан шуғулланишни яхши кўради. Агар Путин Лукашенкони урушда қатнашишга кўндириш учун Минскка келгани ҳақида гапирадиган бўлсак, бу қандайдир шубҳали. У, аксинча, Лукашенкони Москвага чақирган бўларди ва у ерда катта босим қилган бўлар эди.
Сиёсатшуноснинг фикрича, унинг Минскка келиши эса Лукашенкога бўлган хайрихоҳлик намойиши, унинг ягона иттифоқчисига ўзига хос миннатдорлик белгисидир.
Сиёсатшунос ушбу ташрифда янги йил учун совғалар (аниқроғи сиёсий) олиб келган Қорбобо образида кўради.
– Улар раҳмат айтиш учун келишганида, урушда қатнашиш учун қаттиқ босим бўлишини тасаввур қилиш қийин. Биз Белоруссияга Россияни қўллаб-қувватлагани, мамлакат ҳудудида рус қўшинларининг мавжудлиги учун қандайдир молиявий компенсация ҳақида гапиришимиз мумкин, чунки бу пул талаб қилади. Бундан ташқари, номаълум манбадан 15% фоизли Беларус бюджети молиялаштирилиши ҳақида маълумот бор. Бу манба Минскка келаётганини тахмин қилиш мумкин, – деб фикрларини билдирган Валерий Карбалевич вазиятни баҳолаб.
Манба: Azon.uz “Замин” янгиликларини “Youtube”да кузатиб боринг
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми?
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
Зеленский Ғарбга мурожаат қилди
Президент Мирзиёев Москва парадидаги иштирокидан сўнг Тошкентга қайтди
Абитуриентлар аввал тест топшириб, кейин қаерда ўқишни танлайди
Ўзбекистонликлар Кореяга қишлоқ хўжалиги соҳасидаги мавсумий ишларга юборилади
Карло Анчелотти кечаги ғалабадан сўнг нималар деди?
Автомашинани қайта рўйхатдан ўтказиш йиғими аввалги миқдорга қайтарилди
Суперлига. 7-тур ўйинларининг бошланиш вақтлари эълон қилинди
Томас Тухель: "Футбол қоидаларининг очиқчасига бузилиши"
