Фото: Getty Images
Украина президенти Володимир Зеленский уруш бошланганидан буён илк бор мамлакатни тарк этди ва АҚШга йўл олди. Унинг бўлажак ташрифи ҳақида ОАВ икки кундан буён ёзаётганди. Бугун Украина етакчисининг ўзи АҚШга бориши ва Байден билан Patriot ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимини етказиб бериш масаласида музокара ўтказишини тасдиқлади.
Аввалроқ CNN ҳамда Reuters АҚШ ҳукуматидагилар Patriot ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларини етказиб беришга қарор қилишгани, тез орада бу борада эълон қилиши кутилаётгани ҳақида ёзганди. CNN бу ҳақда АҚШ ҳукуматидаги юқори лавозимли манбаларига таяниб ёзганди. Нашр манбасига кўра, ҳужжат АҚШ президентига киритиш учун Пентагон раҳбари Остиннинг имзосини кутмоқда.
21 декабр куни эса Қўшма Штатлар Украинага янги 1,8 миллиард долларлик ҳарбий ёрдам пакетини тақдим этиши ҳақида хабарлар чиқди. Юбориладиган қуроллар орасида илк марта Patriot зенит-ракета комплекси ҳам ўрин олган.
Украина уруш бошланганидан буён сўрайди
Уруш бошланганига қарийб бир йил бўлди ва шу вақт давомида Украина НАТОдаги ҳамкорларидан ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимлари етказиб беришни сўраб келади. Россия ноябр ойи охирида украиналикларни совуқда қолдириш мақсадида энергия объектларига навбатдаги ракеталар ёмғирини ёғдирди. Зарбалардан кейин кўплаб украиналиклар электр энергияси ва иссиқликсиз қолди.
Фото: REUTERS
Мамлакат ташқи ишлар вазири Дмитро Кулеба бу зарбалар фонида Украинага тезда ҳаво ҳужумидан мустаҳкам мудофаа тизими керак экани ҳақида гапирди. «Илтимос, бизга Patriot етказиб беринг, биз унинг ёрдамида ўз фуқароларимизни, ҳаётий зарур энергия объектларимизни ҳимоя қиламиз. Бу ҳужум қуроли эмас ахир», деганди Украина ташқи ишлар вазири НАТО саммити иштирокичларига мурожаат қилар экан. Аммо ўша йиғилишда Patriot етказиб бериш борасида бир қарорга келишмаганди.
Ўша мажлисдан кейин Полша ўзидаги Германияда ишлаб чиқарилган зенит-ракета комлексларини Украинага бермоқчи эканини маълум қилди, аммо Берлин бунга розилик бермади. Полшадаги қишлоқлардан бирига ракета келиб тушганидан кейин Германия ушбу мамлакатга қирувчи самолёт ва Patriot тизимлари кўринишида ёрдам беришга тайёрлигини билдирди. Ўз навбатида, Полша бу ёрдамни қўшниси Украинага беришни сўради, аммо Германия мамлакатдаги қуроллар фақат НАТО даватларида ишлатишга мўлжалланганини билдирди.
Ғарб олами Россия босқини бошланганидан буён Украинага ёрдам беришда давом этмоқда. Дастлабки ойларда АҚШ ва иттифоқчилари Украина осмонини мудофаа қилиш учун асосан елкада олиб юришга мўлжалланган кичикроқ ҳажмдаги зенит-ракета комплексларини бераётганди. Аммо кейинчалик Украина кучли ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларини қўлга кирита бошлади. Масалан, октябрда Украина Германияда ишлаб чиқарилган IRIS-T ракета тизимларини олди, кейинроқ эса янада кучли бўлган NASAMS мудофаа тизимларини ҳам.
Patriot эса Украина сўраётган масофадаги ракеталарни уриб тушириш учун энг мукаммал мудофаа воситаси экани айтилади.
Patriot қандай қурол ўзи?
21 декабрга келиб Украина иттифоқчиларидан шу вақтгача бўлган энг кучли қуролни қўлга киритмоқда. Бу айнан Patriot ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимидир. Бу ҳужум қуроли эмас, мудофаа қуролидир. У 80 километр масофадан туриб 20 километргача бўлган баландликдаги нишонни йўқ қила олади. Patriot товуш тезлигида учувчи ракеталарни ҳам аниқлаб, йўқ қилиши мумкин. Тизим бир вақтнинг ўзида 125 та нишонни кузатиб, бир вақтда уларнинг 6 тасига зарба бера олади. Унинг радарлари жуда кучли экани билан ажралиб туради.
Patriot’нинг асосий хусусиятларидан бири оддий ракеталар ва самолётлардан ташқари товуш тезлигида учувчи баллистик ракеталарни ҳам йўқ қила олишидадир. Россиянинг айнан шундай турдаги ракеталари Украинага уруш бошидан буён энг катта муаммо бўлиб келмоқда. Баллистик ракеталар оддий ракеталар каби ер устидан учиб бормайди. У катта баландликка кўтарилиб вертикал тарзда нишонга урилади. Уларни оддий зенит комплекслари тута олмайди, Patriot’нинг асосий устунлиги уларни ура олишидадир.
Фото: EPA
Россия қуролларига кучи етади
Охирги маркадаги PATRIOT PAC-3 ракета комплекслари Россиянинг асосий қуроллари бўлмиш «Искандер», «Кинжал» ва «Циркон» ракеталарини йўқ қила олади.
Patriot’ни ишлаб чиқариш устида 1980-йилларда иш бошланган. Ундан илк марта 1990-йиллардаги Форс кўрфазида бўлган урушларда фойдаланишган. Тизимнинг яна бир устунлиги тезда жанговар тайёр ҳолатга келишидадир. Patriot юқорида айтилганидек, бир неча нишонга бир вақтнинг ўзида зарба бера олади, кам хато қилади, уни чалғитиш қийин. Охирги такомиллаштирилган вариантдаги Patriot тизимлари нишонга олинган ракетани аниқ чўтлаб йўқ қила олади.
Эскалацияни кучайтирадими?
Интернетда Украина АҚШдан Patriot олса, эскалация кескинлашиши, уруш янада жиддийлашиши ҳақида ёзишмоқда. Аммо Patriot ҳужум қуроли эмас, мудофаа қуроли экани инобатга олинса, бу назария йўққа чиқади. Украина бу ракета тизимларини Россия объектларига ҳужум қилиш учун эмас, ўз энергия объектларини Россия ракета зарбаларидан ҳимоя қилиш учун сўраётганини айтмоқда. Patriot орқали қайсидир объектга ҳужум қилиб бўлмайди.
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
