Фронтдаги вазият: Агар Украина тез орада қарши ҳужумга ўтмаса, аста-секин позицияларини бой бериши мумкин

Россия қўшини деярли барча йўналишларда юришларини тўхтатган. Катта эҳтимол билан бу қўмондонлик украинларнинг қарши ҳужумини кутаётгани ва унга тайёргарлик кўраётгани билан боғлиқ. Шу билан бирга, россияликларнинг ҳужумлари давом этаётган айрим участкалардаги воқеалар агар Украина қуролли кучлари ўз юришини кечиктирса, нима рўй бериши мумкинлигини кўрсатади: бу участкаларда украин қўшинлари йўқотишларга учрамоқда ва Россия артиллерияси ҳамда авиациясининг шиддатли босими остида аста-секин чекинишда давом этмоқда.

Бахмут

Бахмутда Украин қуролли кучлари шаҳарнинг ғарбий ва жануби-ғарбий чеккаларига чекинди ва икки таъминот йўлидан бирини йўқотди. Эндиликда мудофаа кварталларга эмас, Ивановский ва Хромове ўртасидаги тепаликларда жойлашган истеҳкомларга таянмоқда). Шаҳарнинг ўзидаги украин ҳарбийлари нормал таъминотдан маҳрум бўлган ва кунига юз-икки юз метрдан ортга чекиниб бормоқда. 

• Апрел ойи охирида Украина ҚК Бахмутнинг бутун ғарбий ҳудудлари, шунингдек шу атрофдаги ҳарбий қисм биноларидан юқорида жойлашган Тиббиёт коллежи биноси назоратини бой берганди.
• Шимолдан ҳужум қилаётган «Вагнер» ХҲК ёлланма жангчилари хусусий қурилишлар орқали бир масофага илгарилаб, Юбилейная кўчасига етиб келишди - бу кўча орқали ғарбдаги кварталлар таъминоти амалга оширилаётганди. Юбилейнеядан Ивановский ва Хромове оралиғидаги тепаликларга олиб ўтувчи бир неча чиқиш йўллари мавжуд. Бахмутдаги гарнизонга энди шу тупроқ йўллар орқали таъминот етказиб берилмоқда.
• Худди шу йўллар орқали Бахмутдан жануби-ғарбдаги чиқиш ҳудудини (Чайковский кўчаси бўйлаб) назорат қилаётган бўлинма таъминоти ҳам амалга оширилади. Юбилейная ва Чайковский чорраҳаси апрел ойининг сўнгги кунларида «Вагнер» ХҲК томонидан эгалланган, натижада Украина ҚКнинг икки гуруҳи — ғарбий кварталлардаги ва жануби-ғарбий чиқишдаги бўлинмалар — шаҳарнинг ўзида бир-бири билан алоқани йўқотган. Аммо улар Ивановский ва Хромове ўртасидаги ҳудуд орқали ўзаро ҳамкорликда ҳаракат қилиши мумкин.
• Агар жануби-ғарбий чиқишда Чайковский кўчасидаги кўп қаватли уйлар ҳам эгалланадиган бўлса, бу таъминот ва ўзаро алоқа бўйича вазиятни жиддий даражада оғирлаштиради: юқори қаватлардан Бахмутга олиб келувчи барча тупроқли йўллар яққол кўриниб туради. Шаҳар ичидаги жанглар амалиёти шуни кўрсатмоқдаки, «Вагнер» ХҲК баланд биноларни эгаллаганида уларнинг томига дарҳол кузатув пунктлари ва танкка қарши ракета комплекслари ўрнатмоқда ва бу таъминотни деярли имконсиз қилиб қўймоқда.
• Хромове ўтувчи йўл (аввал таъминотнинг асосий қисми шу йўл орқали олиб келинарди) бир неча ҳафта давом этган жанглардан кейин «Вагнер» ХҲК томонидан кесиб қўйилди. Бунгача йўлни шимолдан туриб ўққа тутиб келган ёлланма жангчилар энди йўлнинг ўзига чиқишган ва йўл бўйида аввал украин ҳарбийларига тегишли бўлган окопларда ўрнашишган. Аммо уларда йўлнинг бу томонига ўтиш ва жанубга, Ивановский томон илгарилаб, Украина қуролли кучлари ихтиёрида қолган охирги тупроқ йўлларни ҳам тўсиб қўйиш учун кучлар етарли эмас. Ҳудуднинг сунъий йўлдошдан олинган тасвирлари кўрсатишича, украин қўшини сўнгги ҳафталар давомида Хромове ва Ивановский оралиғидаги ҳудудда ўнлаб километрлик окоплар қазишган. Бу участкада Украина қуролли кучлари танклари ҳам ишламоқда.
• Бахмут учун драматик жанг исталган кунда тугаши мумкин: нормал таъминотдан маҳрум бўлган гарнизон қолдиқлари шунчаки шаҳардаги бинолардан сиқиб чиқарилади. Бунга фақат украинларнинг Бахмутдан шимол ва жанубда йирик қарши ҳужумга ўтиши тўсқинлик қилиши мумкин. Шу билан бирга, бундай қарши ҳужум муваффақияти учун шаҳар ичкарисидаги позицияларни ушлаб туриш талаб этилмайди: шаҳарда украин ҳарбийлари қолиши (ёки, аксинча, унинг «Вагнер» ХҲК томонидан тўлиқ эгалланиши) — бу фақат чуқур сиёсий қарор масаласидир.

Марйинка

Россиянинг 150-мотоўқчилар дивизияси кўп ойлик жанглардан кейин Марйинка шаҳри марказини эгаллаган — бу Донецкдан ғарбда жойлашган муҳим шаҳар ҳисобланади. Шу билан бирга, шаҳар тўлиқ вайрон қилинган (ундан том маънода фақат қурилиш чиқиндилари уюмлари қолган). Россия қўшини бу шаҳар қолдиқларини эгаллашдан қандай фойда олиши ҳозирча аниқ эмас: Украина ҚК Марйинканинг географик чегараларидан ташқарида ҳам ҳимояланишга тайёр. РФ қуролли кучларининг шаҳардан жанубда Победа қишлоғи томон бошлаган баҳорги юришлари эса муваффақиятсизликка учраган. Аммо бу йўналишдаги вазият шуни кўрсатадики, Украина қуролли кучларига яхши жиҳозланган позициялардаги пассив ҳимояланиш муваффақият келтирмайди. Улар нима бўлганда ҳам ташаббусни қўлга олиши ва ўз юришини бошлаши талаб этилади.

Днипродаги орол

Украина ҚК Россия Днипронинг сўл соҳилига чекинганидан буён ўтган ярим йил ичида дарёнинг қуйи оқимидаги фарватерни (Херсон яқинидаги кемалар ҳаракатлана оладиган чуқурлик) ва чап соҳилга яқин жойлашган оролларни эгаллаб олишга муваффақ бўлди. Миқдори аниқ бўлмаган украин отрядлари Херсон яқинида дарёни кечиб ўтиб, Дачи посёлкасига жойлашган. Лекин бу плацдарм ботқоқликда жойлашган; бундан ташқари, Украина ҚК унга дарё орқали қандай қилиб таъминот етказиши мумкинлиги аниқ эмас.

Аммо Россия қўмондонлиги таҳдидни жиддий қабул қилди: Дачидаги ва ороллардаги позицияларга бир неча кундан буён Россия авиацияси томонидан зарбалар берилмоқда.

Украина ҚК Днипрони кечиб ўтиши кутилаётган қарши ҳужумдаги асосий зарба бўлиши даргумон. Аммо Запорижжя томондан Қрим йўналишида муваффақиятли илгариланганда Днипро бўйидаги плацдарм ёрдамчи ролни бажариши мумкин. Ўтган йил кузида ҳам шундай бўлганди, ўшанда Балаклия яқинидаги муваффақиятдан кейин Украина ҚК Шимолий Донни кечиб ўтган ва муҳим транспорт тугуни вазифаини бажарувчи Лиман шаҳрини эгаллаб олганди — натижада Россия қўшини Харкив областидан бутунлай чекинишга мажбур бўлганди.

Шухрат Раззаков

«ЗАМИН.УЗ» муҳаррири