Бутун дунё ҳукуматлари Президент Владимир Путиннинг узоқ давом этган ҳукмронлиги даврида энг жиддий муаммо бўлган “Вагнер”нинг ёлланма аскарлари қўзғолони ва Россияда шиддат билан рўй бераётган воқеаларни диққат билан кузатиб бормоқда.
“Вагнер” раҳбари Евгений Пригожин шанба куни унинг жангчилари Украинадан Россия билан чегарадош Ростов-Дон шаҳрига ўтиб, шаҳардаги ҳарбий объектлар, жумладан, аэродромни назоратга олганликларини айтди.
Москвадаги фавқулодда телемурожаати чоғида Путин “қуролли қўзғолон” ва хиёнат деб атаган ҳодисани бостиришга ваъда берди.
Ҳукуматлар ва сиёсий институтлар ядро қуролига эга Россиядаги фавқулодда вазият ҳақида нима демоқда?
Украина
Украина президенти Владимир Зеленский «Вагнер» исёни Россиянинг заифлигини кўрсатди, деди.
“Россиянинг заифлиги аниқ. Россия ўз қўшинлари ва ёлланма аскарларини бизнинг заминимизда қанча узоқ ушлаб турса, кейинчалик бетартиблик, оғриқ ва муаммолар шунчалик кўп бўлади”, — деди у ижтимоий тармоқдаги баёнотида.
“Кимки ёвузлик йўлини танласа, ўзини барбод қилади”, — деб ёзган Зеленский твиттерда. "Россия узоқ вақт давомида ўзининг заифлиги ва ҳукуматининг аҳмоқлигини яшириш учун ташвиқотдан фойдаланган. Ҳозир эса шундай тартибсизлик ҳукм сурмоқдаки, уни ҳеч қандай ёлғон яширолмайди”.
Украина ташқи ишлар вазири Дмитрий Кулеба халқаро ҳамжамиятни Россияга нисбатан “сохта бетарафликдан воз кечишга” ва Киевни Москва қўшинларини Украина ҳудудидан чиқариш учун барча зарур қуроллар билан таъминлашга чақирди. “Россия жуда кучли, деганлар: мана ҳозир қаранг”, деб ёзган у твиттерда.
Президент маслаҳатчиси Михаил Подоляк: “Кейинги 48 соат Россиянинг янги мақомини белгилайди”, деди.
“Ёки тўлақонли фуқаролар уруши, ёки ҳокимиятнинг музокаралар йўли билан ўтказилиши ёки Путин режими қулашининг навбатдаги босқичи олдидан вақтинчалик муҳлат”, — деб ёзган у твиттерда.
АҚШ
АҚШ президенти Жо Байден Россиядаги вазият ҳақида "иттифоқчилар ва ҳамкорлар билан маслаҳатлашади", деди Миллий хавфсизлик кенгаши вакили Адам Ходж.
Давлат котиби Энтони Блинкеннинг таъкидлашича, Қўшма Штатлар "вазият ривожланишда давом этар экан, иттифоқчилар ва ҳамкорлар билан ҳаракатларни мувофиқлаштиришни давом эттиради".
Буюк Британия
Британия Бош вазири Риши Сунак "барча томонларни масъулиятли бўлишга ва тинч аҳолини ҳимоя қилишга" чақирди.
“Вазият ривожланиб борар экан, иттифоқчиларимиз билан алоқадамиз. Уларнинг баъзилари билан бугун кейинроқ гаплашаман ва энг муҳими, барча томонлар ўзини масъулиятли тутсин”, - деди у ВВCга.
Мамлакат Мудофаа вазирлиги “яқин соатларда Россия хавфсизлик кучларининг, хусусан, Россия Миллий гвардиясининг содиқлиги бу инқирозни ҳал қилишнинг калити бўлишини” айтди.
"Бу сўнгги пайтларда Россия давлати учун энг жиддий муаммодир", дейилади муносабатда.
Европа Иттифоқи
Европа Кенгаши раҳбари Шарль Мишель твиттердаги саҳифасида блок “Россиядаги воқеаларни диққат билан кузатиб бормоқда. Европа етакчилари ва G7 бўйича ҳамкорлари билан алоқада”, деган..
"Бу аниқ Россиянинг ички муаммоси", деб ёзади у твиттерда ва "Украинани қўллаб-қувватлаш" "шаксиз" эканлигини қўшимча қилган.
Туркия
Президент Ражаб Тоййиб Эрдоған россиялик ҳамкасби билан телефон орқали суҳбатда Туркия Россиядаги қуролли қўзғолонни “тинч йўл билан ҳал қилиш” йўлини излашда ёрдам беришга тайёрлигини айтди.
Эрдоған “соғлом ақл билан ҳаракат қилиш муҳимлигини таъкидлади”, дейилади президент маъмурияти баёнотида.
"Президент Эрдоған, биз Россиядаги воқеаларни имкон қадар тезроқ тинч йўл билан ҳал қилишга ҳисса қўшишга тайёрмиз", дейилган баёнотда.
Эстония
“Эстония Россиядаги вазиятнинг ривожланишини диққат билан кузатиб бормоқда ва иттифоқчилар билан маълумот алмашмоқда. Сизни ишонтириб айтаманки, мамлакатимизга тўғридан-тўғри таҳдид йўқ. Чегара хавфсизлиги кучайтирилди. Шунингдек, халқимизни Россиянинг бирон бир ҳудудига саёҳат қилмасликка чақираман”, — деган Бош вазир Кая Каллас.
Латвия
“Латвия Россиядаги жорий вазиятни диққат билан кузатиб бормоқда... Чегара хавфсизлиги кучайтирилди, Латвия ҳозирги воқеалар сабабли Россиядан чиқиб кетаётган россияликларга гуманитар ва бошқа турдаги визалар бермайди ”, деди Латвия Президенти.
Полша
Президент Анжей Дуда шундай деди: “Россиядаги вазият муносабати билан биз бугун эрталаб Бош вазир ва Мудофаа вазирлиги ҳамда иттифоқчилар билан маслаҳатлашувлар ўтказдик.
"Шарқий чегарамиздан ташқаридаги воқеалар ривожи доимий равишда кузатилмоқда."
Германия
Германия ташқи ишлар вазири Анналена Бербок G7 саноати ривожланган давлатларидан келган ҳамкасблари билан суҳбат ўтказди, дея хабар берган Ташқи ишлар вазирлиги Берлинда Германия ҳукуматининг инқироз гуруҳи йиғилиши ҳам ўтказилганини қўшимча қилган.
Бербок вазирлик саёҳатчиларга Москва марказидан узоқроқ бўлишни маслаҳат берганидан сўнг, "Россиядаги немис фуқаролари, албатта, бизнинг саёҳат бўйича тавсияларимиздан фойдаланишлари керак", деди.
Германия мудофаа вазири Борис Писториус қуролли қўзғолоннинг мумкин бўлган оқибатлари ва бу Украинадаги Кремл уруши учун нимани англатиши ҳақида тахмин қилишга ҳали эрта эканлигини айтди.
“Тахмин қилиш қийин, айниқса, Россия қанчалик беқарор бўлиб кетиши ва охир-оқибат ким ғалаба қозониши ва ким ким билан куч бирлашишини билмаймиз”, - деди у.
Франция
Франция президенти Эммануэл Макрон "вазиятни диққат билан кузатиб бормоқда", деди Елисей саройи. "Биз Украинани қўллаб-қувватлашга эътибор қаратамиз".
Италия
Италия бош вазири Жоржиа Мелони Россияда содир бўлаётган воқеалар “Украинага қарши тажовуз Россияда ҳам беқарорликни қандай келтириб чиқараётганини кўрсатди”, деди унинг идораси берган баёнотда.
Ташқи ишлар вазири Антонио Тажани Россияда яшовчи италияликлар айни дамда хавотирда эмаслигини, аммо “эҳтиёт бўлиш тавсия этилганини” айтди.
Чехия
“Украинага давом этаётган ҳарбий босқин ва мамлакатдаги хавфсизлик вазиятига, айниқса, Европа Иттифоқи ва НАТО давлатлари фуқароларига путур етказиш хавфини ҳисобга олган ҳолда, Россия Федерациясига саёҳат қилишдан қатъий огоҳлантиришимиз ўз кучида қолади”, деди ташқи ишлар вазири Ян Липавский. Бу ҳақда CТК ахборот агентлиги хабар берди.
Қозоғистон
Қозоғистон президенти Қосим-Жомарт Тоқаев Путин билан телефон орқали гаплашди, дея хабар берди Тоқаев идораси ва Россиядаги воқеаларни ички иш деб атади ҳамда тартибни сақлаш учун қонун устуворлигини таъкидлади.
Путин Тоқаевга вазият ҳақида маълумот берди ва Қозоғистон томонидан билдирилган муносабат учун миннатдорчилик билдирди.
Россия давлат ахборот агентлиги ТАСС хабарига кўра, Путин Беларус ва Ўзбекистон раҳбарлари билан ҳам гаплашган.
Беларус
Мамлакат Хавфсизлик Кенгаши ўз баёнотида Минск Россиянинг иттифоқчиси бўлиб қолаётгани ва ички келишмовчиликлар “коллектив Ғарбга совға” эканлигини таъкидлади.
Қатар
Қатар Россиядаги вазиятдан хавотир билдирди ва ҳар томондан “максимал вазминлик”га чақирди.
“Ташқи ишлар вазирлиги Россия ва Украинадаги кескинлашув халқаро тинчлик ва хавфсизлик учун салбий оқибатларга олиб келиши ҳамда озиқ-овқат ва энергия таъминотига таъсир қилишидан огоҳлантиради”, — дейилади баёнотда.
Вазирлик вазминлик, эҳтиёткорлик ва “тинч аҳолини зиддиятлар таъсиридан асраш”га чақирди.
Эрон
Эрон Россия Федерациясида қонун устуворлигини қўллаб-қувватлайди ва у ердаги сўнгги воқеаларни Россиянинг ички иши деб ҳисоблайди, деб хабар қилди Эрон давлат матбуоти Ташқи ишлар вазирлиги сўзловчиси Носир Канъоний.
Канада
Канада Бош вазири Жастин Трюдонинг айтишича, Канада ҳодисага қарши кураш гуруҳи Россиядаги сўнгги воқеаларни муҳокама қилиш учун учрашади.
“Биз иттифоқчиларимиз билан алоқадамиз ва вазиятни диққат билан кузатишда давом этамиз”, деб ёзган Трюдо твиттерда.
“Замин” янгиликларини “Twitter”да кузатиб боринг
