Маълум бўлишича, АҚШдаги юқори мартабали сиёсатчилардан юздан ортиғи, хусусан ҳозир ҳаёт бўлган 5 нафар президентнинг аждодлари қулдорлар бўлган. Ўтмишда қора танли одамларни қул қилиб ишлатган синф вакилларининг авлодлари ҳозирда Америка сиёсий элитасининг бешдан бир қисмини ташкил этади.
Reuters агентлиги қора танли одамлардан қул сифатида фойдаланган тарихдаги қулдорлар синфи ва АҚШ сиёсий элитаси ўртасидаги боғлиқликни аниқлаш устида ўрганиш олиб борди.
Маълум бўлишича, АҚШнинг ҳозирда ҳаёт бўлган, амалдаги ва собиқ 5 нафар президенти, Олий суд судяларидан 2 нафари, губернаторлардан 11 нафари ва 100 дан ортиқ конгрессменлар қулдорларнинг авлодлари ҳисобланади.
Нашр бу ҳақдаги мақоласида Капитолийнинг ташрифчилар марказидаги қумтош ёдгорликка эътибор қаратади. Бу ёдгорлик АҚШ Конгресси жойлашган бино қурилишида қулга айлантирилган қора танли одамларнинг ҳам катта ҳиссаси борлигини эслатиб туриш учун ўрнатилган.
Аслини олганда, кўплаб америкалик қонунчилар АҚШдаги қулдорлик уларга бегона эмаслигини тушуниш учун ўз оилавий шажараларига қарашлари кифоя қилади. Америка сиёсий элитаси – конгрессменлар, ҳозирда ҳаёт бўлган президентлар, Олий суд судялари ва губернаторларнинг шажарасини ўрганган тадқиқотчилар уларнинг бешдан бир қисми қулдорларнинг авлодлари эканини аниқлади.
Reuters'га кўра, аввалги Конгресс таркибидаги 536 қонунчидан камида 100 нафарининг аждодлари қулдор бўлган. Хусусан, Сенат аъзоларининг чорак қисмидан кўпроғи – 28 нафари камида битта қулга эгалик қилган тарихий қариндошга эга.
Рўйхатдан ҳам демократлар, ҳам республикачиларнинг йирик вакиллари ўрин олган. Республикачи сенаторлардан Митч МакКоннелл, Линдси Грэм, Том Коттон, Жеймс Ланкфорд, демократлардан эса Элизабет Уоррен, Тэмми Дакворт, Жинн Шейхин ва Магги Ҳасан шулар жумласидан.
Шунингдек, амалдаги президент Жо Байден ва ҳозирда ҳаёт бўлган АҚШ собиқ президентларининг Доналд Трампдан бошқа ҳаммаси – Жимми Картер, Жорж Буш, Билл Клинтон ва Барак Обама қулдорларнинг тўғридан тўғри авлодларидир. Доналд Трампнинг аждодлари Америкага қулдорлик тугатилганидан кейин кўчиб келган.
АҚШ Олий судининг ҳозирги 9 нафар аъзосидан икки нафари – Эми Кони Барретт ва Нил Горсач ҳам ўтмишдаги қулдорлар билан тўғридан тўғри қариндошлик алоқаларига эга. Шунингдек, 2022 йилда АҚШдаги 50 та штатдан 11 тасини қулдорларнинг авлодлари бўлган губернаторлар бошқарган.
Қайд этилишича, сўнгги чақириқдаги Конгрессга кирган демократлардан 8 фоизи, республикачилардан эса 28 фоизи қулдорларнинг авлодлари бўлган. Тадқиқотчилар бу фарқни республикачиларнинг жанубий штатлардаги анъанавий устунлиги билан изоҳлаган – қулдорлик айнан жанубдаги штатларда кенг ёйилган эди.
Ҳарвард университети профессори Ҳенри Луис Гейтс бу тадқиқотдан мақсад бировни айблаш эмаслигини айтди: “Биз аждодларимизнинг хатти-ҳаракатлари учун айбдор эмасмиз”.
Унинг сўзларига кўра, бу масалани ўрганишдан мақсад: “Бизнинг қулдорлик институти билан боғлиқлигимиз қаранг қанчалик яқин, бугун АҚШ Конгрессида бизни ифода этаётган одамларнинг аждодлари қаранг қандай ҳаёт кечирган”, дея таъкидлаш бўлган.
“Бу – ҳар биримиз учун сабоқ чиқариш имконияти”, – дея тадқиқот натижаларига изоҳ берган профессор.
Маълумот учун, АҚШ тарихидаги энг қонли урушга айнан қулдорлик сабаб бўлган. 18-аср охирида чигит тозалаш машинаси кашф этилганидан кейин пахта экиш гуркираб ёйила бошлаган, бу эса қулларга талабни ошириб юборган. Қуллар савдоси айниқса энг кўп пахта етиштирилган жанубий штатларда авж олган.
1860 йилги президент сайловида қулдорликнинг ёйилишини тўхтатишга ваъда берган Авраам Линколн ғалаба қозонгач, 7 та жанубий штат АҚШдан ажралиб чиқишга қарор қилган ва уларнинг федерал қўшинларга ҳужум қилиши ортидан фуқаролик уруши бошланган. 1861-1865 йиллардаги урушда шимолнинг ғалаба қозониши билан, АҚШ конституциясига 13-ўргартиш киритилиб, мамлакатда қулдорлик ва мажбурий меҳнат тақиқланган.
“Замин” янгиликларини “Facebook”да кузатиб боринг
