Трампнинг собиқ маслаҳатчиси “Толибон” режимини ағдаришга чақирди

^{Фото: Мид Дай}
Агар Дональд Трампнинг Республикачилар жамоаси Оқ уйга келса, Қўшма Штатлар Афғонистон “Толибон” ҳаракати билан Доҳа келишувини қайта кўриб чиқиши мумкин. Бу ҳақдаги АҚШ президентининг миллий хавфсизлик бўйича собиқ маслаҳатчиси Жон Болтон хабар берди.

Аввалроқ Болтон Афғонистондаги вазият бўйича баёнотлар берган эди. Унга кўра, Трампнинг миллий хавфсизлик бўйича собиқ маслаҳатчиси Афгҳанистан International нашрига берган интервьюсида “Толибон” режимини ағдариш тарафдори эканини айтиб, буни Афғонистондаги чўзилган инқирозни ҳал қилишнинг ягона йўли деб баҳолаган.

Болтон америкаликлар 2020 йил февраль ойи охирида Доҳада тузган “Толибон” билан келишув шартларини амалда қайта кўриб чиқишга чақирган. Ушбу келишувга мувофиқ, “Толибон” Қўшма Штатлар хавфсизлигига раҳна солувчи “Ал-Қоида” ва “Исломий давлат”нинг (ИШID) Афғонистон ҳудудидан фойдаланишига йўл қўймаслик мажбуриятини олган эди.

Афғон мухолифатига кўра, Доҳа шартномасига махфий моддалар илова қилинган бўлиб, унга кўра Вашингтон Америка хавфсизлигини таъминлагани учун “Толибон” хизматларига ҳақ тўлаш мажбуриятини олган. Афғон разведкасининг собиқ раҳбари Амрулло Солиҳнинг даъво қилишича, уч йилдан бери Қўшма Штатлар ҳар ҳафта Толибонга 40 миллиондан 80 миллион долларгача нақд пул ўтказиб келмоқда.

Болтон “Толибон”ни Америка томони томонидан реал молиялаштириш амалиётини тўхтатишни талаб қилган. Трампнинг собиқ маслаҳатчисига кўра, АҚШ гуруҳдан разведка маълумотларини олиш учун пул тўламаслиги керак. Болтон, шунингдек, АҚШ разведка хизматлари вакиллари ва “Толибон”нинг Бош разведка бошқармаси раҳбарлари ўртасидаги учрашувларга қарши чиққан.

Трампнинг миллий хавфсизлик бўйича собиқ маслаҳатчиси икки разведка хизмати раҳбарлари ўртасидаги мулоқот АҚШ манфаатларига тўғри келмаслиги ва бу “Толибон” учун кўпроқ фойдалироқ эканлигига ишонч билдирган.

Болтоннинг фикрича, Қўшма Штатлар Афғонистондаги Қаршилик кучларига ҳарбий ёрдам кўрсатиши керак, бу эса “Толибон”нинг ағдарилишини тезлаштиради ва мамлакатдаги сиёсий инқироздан чиқиш учун олд шарт-шароитлар яратади.

Вашингтоннинг эмиссарлари сўнгги уч йил давомида “Толибон” билан ҳамкорликни йўлга қўйган. Афғонистон қаршилик ҳаракати вакилларига кўра, агар АҚШ молиявий ёрдами бўлмаганида, “Толибон” аллақачон қулаган бўларди.

Болтоннинг баёноти холисона рол ўйнайди, бу бизга “Толибон”нинг ҳақиқий иттифоқчиси ким эканлигини, улар кимнинг қўлидан озиқланаётганини эслатиб туради, дейди афғон сиёсатчиларидан бири.

Афғонистон разведка хизматининг бир қатор собиқ ходимларига кўра, Болтоннинг баёнотлари Америка жамоатчилик фикрини Қўшма Штатларнинг Марказий ва Жанубий Осиё минтақасидаги “буюк ўйин”га фаолроқ қайтишига тайёрловчи сифатида баҳоланиши мумкин. Қўшма Штатлар, шунингдек, Душанбе ва Исломободни минтақада ИШIDга қарши курашиш учун кучларни бирлаштиришни таклиф қилмоқда.

Афғонистонлик собиқ разведкачиларга кўра, Покистон разведка хизматлари, Қўшма Штатлар билан келишилган ҳолда, бир неча минг собиқ афғон ҳарбийларини, “Толибон” ва ИШIDга мухолиф бўлган ва уларга қарши курашишга тайёр бўлганларни Шимолий-Ғарбий Покистон жойлаштириш учун фаол кампания бошлаган. «Замин» янгиликларини «Вконтакти»да кузатиб боринг