Трампнинг президентликка келишидан қайси давлатлар энг кўп зарар кўради?

^{Фото: Stephen Maturen / Getty Images}
Британиянинг The Economist журнали таҳлилий бўлими – Economist Intelligence Unit (EIU) Доналд Трампнинг иккинчи марта президентликка келиши АҚШнинг 70 та энг йирик савдо ҳамкорларига қандай таъсир қилишини таҳлил қилди.

“Агар Доналд Трамп ноябрдаги сайловларда ғалаба қозонса, Америка сиёсатида катта ўзгаришлар рўй беради”, деб ёзади The Economist.

Нашрнинг қайд этишича, АҚШнинг савдо ҳамкорлари божлар ошиши ва чекловлар қаттиқлашишини кутиши керак. Собиқ президент импортга бож жорий этиш режаларини аллақачон эълон қилган.

Ҳарбий ёрдам ҳам шартли бўлиши мумкин. Бунда Қўшма Штатларнинг иттифоқчилари ўзларининг мудофаа харажатларини оширишга мажбур бўлишади.

Экспертлар мамлакатларнинг савдо, хавфсизлик ва миграция бўйича АҚШ олиб борадиган сиёсатга боғлиқлиги жиҳатдан, Трампнинг иккинчи муддат президентликка сайланиши қайси давлатларга кўпроқ сезилишини прогноз қилди.

Қўшма Штатларнинг энг йирик савдо шериги Мексика 100 балли тизимда 71,4 балл билан рейтингда биринчи ўринни эгаллаган. Қаттиқ иммиграция сиёсати Америкага қонуний ва ноқонуний йўллар билан кирган миллионлаб мексикаликларга жиддий таъсир кўрсатиши мумкин. Америкадан пул ўтказмалари мексикалик оилалар учун муҳим даромад манбаи ҳисобланади.

Шунингдек, Мексика АҚШ билан савдо жиҳатдан қаттиқ боғланган. Хусусан, 2023 йилнинг якунига кўра, Хитойни ортда қолдириб, Америка учун биринчи рақамли маҳсулот етказиб берувчи экспортёрга айланган. Савдо тақчиллиги Трампни қаттиқ ташвишга соляпти. Ўтган йилда Мексика билан дефицит 152 миллиард долларга етган. Тарифларни жорий қилиш ёки NAFTA каби савдо шартномаларини қайта кўриб чиқиш каби протекционистик савдо сиёсатининг ҳар қандай кўриниши Мексика иқтисодиётига жиддий таъсир кўрсатиши мумкин.

Икки давлат ўртасидаги яқин ҳарбий ҳамкорлик ва АҚШ мудофаа сиёсатидаги ҳар қандай ўзгариш ҳам Мексика учун салбий оқибатлар яратади.

Лотин Америкасининг яна бешта давлати кучли ўнликка киритилган. Коста-Рика ва Панама мудофаа харажатларининг камлиги ҳамда Америка ҳарбий ёрдамига қарамлиги туфайли иккинчи ва бешинчи ўринларга жойлаштирилган.

Доминикан Республикаси, Салвадор ва Гондурас эса миграция сиёсатининг қаттиқлаштирилишига заифлиги сабабли индексда юқори ўринларни эгаллаган. АҚШдан пул ўтказмалари ушбу мамлакатлар ЯИМнинг 8 фоиздан 23 фоизгача қисмини ташкил этади.

Германия НАТО мамлакатлари ичидаги энг юқори, учинчи ўринга жойлаштирилган. Мутахассислар буни Трамп ўзининг биринчи муддатида Германиядан 12 мингдан ортиқ америкалик аскарни олиб чиқмоқчи бўлгани ва мамлакатнинг мудофаа харажатлари камлигини (NATO’га аъзо давлатлар ЯИМнинг камида 2 фоизини мудофаага сарфлаши керак) танқид қилгани билан изоҳлаган. Агар Трамп президентликка келса, иттифоқчиларини мудофаа харажатларини оширишга мажбурлаш усули сифатида Украинага ҳарбий ёрдамни камайтириш билан таҳдид қилиши мумкин.

Трамп биринчи муддатида савдо уруши олиб борган Хитой Осиё давлатлари орасида биринчи, умумий ҳисобда эса олтинчи ўринни эгаллаган. Трампнинг ҳокимиятга келиши расмий Пекинга энг аввало савдо нуқтаи назаридан кўпроқ таъсир қилади. Трамп Хитой товарларига 60 фоизлик бож жорий этиш билан таҳдид қиляпти.

Саудия Арабистони 100 баллдан 9,4 балл тўплаб, Трампнинг келиши энг кам таъсир қиладиган мамлакат сифатида қайд этилган. Бу подшоликнинг Америка савдосига боғлиқлиги (қурол сотиб олишдан ташқари) пасайгани билан боғлиқ.

Австралия Осиё-Тинч океани минтақасидаги мамлакатлар билан кучли савдо алоқаларини йўлга қўйгани сабабли индекс бўйича ҳам энг паст ўринлардан бирини эгаллаган. Коллектив Ғарб билан савдонинг аксарият турларидан аллақачон узилиб қолган Россия рейтингда 63-ўринга жойлаштирилган. “Замин” янгиликларини “Youtube”да кузатиб боринг