Украина президенти Володимир Зеленский Мюнхен хавфсизлик конференцияси доирасидаги панел муҳокамасида иштирок этиб, АҚШ билан алоқалар, нодир ресурсларни қазиб олиш тўғрисидаги келишув, Путин билан музокаралар ва НАТОга аъзоликка муқобил кафолатлар ҳақида фикр билдирди.
Мюнхенда тинчлик келишуви имзоланмайди
Зеленскийнинг таъкидлашича, афсуски, ҳозир тинчлик келишуви ҳақида гап бормаяпти. Украина Владимир Путин вакиллигида музокара олиб боришни истамайди, чунки у урушни бошлаган шахс. Украинага АҚШнинг кучли президенти Доналд Трампнинг қўллаб-қувватлаши керак, у Киев томонида бўлиши жуда муҳим.
«Мюнхенда тинчлик келишуви имзоланмайди. Чунки бу — Мюнхен. Бу ерда президент Трамп йўқ ва биз биламизки, бу ерда олдин нималар имзоланган. Мен бундай хатоларни такрорламайман», — деди Зеленский 1938 йили Ҳитлер Чемберлен ва ҳоказолар билан имзоланган, Иккинчи жаҳон урушига йўл очган Мюнхен келишувига ишора қилиб.
Тинчлик келишуви фақат урушни тугатиш бўйича режа ишлаб чиқилганидан сўнг пайдо бўлиши мумкин, бу режа эса Трамп ва Европа томонидан қўллаб-қувватланиши керак. «Чунки биз хавфсизлик кафолатлари ҳақида гапиряпмиз, шунинг учун музокаралар столида Европанинг овози жуда муҳим», — деб қайд этди Зеленский.
Критик минераллар ҳимоя қилиниши лозим
Зеленский Трамп ва АҚШ расмийлари билан «жуда яхши суҳбат» ўтказганини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, Украинага фойдали қазилма бойликлари бўйича сармоя киритиш таклифи берилган, аммо бундай ресурслар қўлга киритилса, улар Россия ва унинг иттифоқчилари — Шимолий Корея ёки эҳтимолий равишда Хитой қўлига тушмаслигини таъминлаш зарур.
«Мен билмайман, Россия босиб олганидан кейин бу ресурсларни кимга беради. Биз стратегик минералларни сақлаб қолишимиз керак, бу менинг асосий позициям. АҚШ молия вазири Киевга келишидан ва ҳужжат тақдим этишидан хурсандман. Мен бу ҳужжатни юристларимиз ўрганишини айтдим ва кейин ўз изоҳларимни бераман», — деди Зеленский.
У бу ҳужжат хавфсизлик кафолатлари ҳақида эмас, балки икки томонлама меморандум эканини таъкидлади. Зеленский АҚШ вице-президенти Жей Ди Вэнс билан учрашишга тайёрлигини билдирди.
«Ҳозир ҳаммасини имзолашга тайёр эмасман, аммо учрашишга тайёрман. Агар бу меморандум имзолашга тайёр ҳолга келса, биз имзолаймиз», — деди у.
«Цивилизациялашган одамлар» режаси
Зеленскийнинг фикрича, Путин билан телефон орқали мулоқот қилиш АҚШ учун ҳам, Трамп учун ҳам хавф туғдирмайди, чунки Трамп Путиндан кучлироқ. Аммо бу бутун дунё учун хавф туғдириши мумкин. Зеленский Путин тинчликни хоҳлашини иддао қилаётганини эслаб ўтди, лекин 2019 йил декабрида Парижда тўғридан-тўғри музокаралардан сўнг бу гапларга ишонмайдиган бўлганини айтди.
«Энг муҳими — Трамп билан учрашув. Украина ҳақида Украина иштирокисиз қарорлар қабул қилинмаслиги керак. Бу бизнинг тамойилимиз ва биз буни ўзгартирмаймиз. Мен бутун миллат номидан гапиряпман. Хавфсизлик кафолатларисиз биз фақатгина Путинга нафас ростлаш учун танаффус берган бўламиз. Мен эса ўз юртимнинг босиб олинишига ёрдам берган шахс бўлишни истамайман», — деди у.
Зеленскийнинг фикрича, Трамп Путинга босим ўтказиш учун барча имкониятларга эга ва санкцияларни кучайтириш мумкин. У Трамп билан Вашингтонда «цивилизациялашган одамлар»учун биргаликдаги режани ишлаб чиқишга тайёрлигини билдирди.
АҚШ ҳеч қачон Украинани НАТОда кўрмаган
Зеленский АҚШнинг амалдаги ва собиқ президентлари Украинага НАТОда жой йўқлигини кўп маротаба айтганини таъкидлади.
«Ростини айтсам, АҚШ ҳеч қачон Украинани НАТОда кўрмаган. Ҳа, улар бу ҳақда гапирган, аммо амалда ҳеч қачон буни истамаган. Бу — ҳақиқат», — деди у.
У сенатор ва конгрессменлар Украина аъзолигини қўллаб-қувватлашганига гувоҳ бўлганини, бироқ президентлар даражасида “биз биргаликда НАТОда бўламиз», деган гапни эшитмаганини таъкидлади. Бунда савол Трампга эмас, АҚШ сиёсатига берилиши керак. Лекин бу ҳол Украина АҚШ сиёсатини ўзгартира олмайди, дегани ҳам эмас.
НАТОга аъзоликка муқобил нима?
Зеленский Украинанинг кучли армияси НАТОга қўшилган тақдирда альянсни кучайтиришини таъкидлади. Бу Украина учун ҳам, алянс учун ҳам манфаатли бўлишини айтиб ўтди.
«Майли, агар бугун НАТОга аъзо бўлмасак, бу муаммо эмас, биз эртага яна сўраймиз. Аммо бугунги кун учун муқобил қандай? Агар НАТО Украинада бўлмаса, биз Украинада «ўз НАТОмиз»ни яратамиз. Бу армияни кучайтириб, аскарларни сонини икки баравар ошириш демакдир. Бунда бизга 200 тадан кўп бригадакерак бўлади», — деди у.
Бунга зарурият шундаки, Украинанинг ҳаттоки ҳозир ҳам тахминан 80 та бригадаси бўлган Европа билан қўшма кучлари Россиядагидан кам. Кафолатлар ҳақида гапириладиган бўлса, Украина армиясининг кенгайтиришни молиялаштириш лозим, шунингдек, Европада армия ва ҳарбий саноат имкониятларини ўстириш йўлларини излаш керак. «Биз бу ҳақда гаплашишга тайёрмиз», деди Зеленский.
Хавфсизлик кафолатлари қандай бўлиши керак?
Зеленский АҚШ, Франция ва Буюк Британия раҳбарлари билан хавфсизлик кафолатлари бўйича музокаралар олиб борганини таъкидлади. Унинг фикрича, Америка Европа билан биргаликда Украинани қўллаб-қувватлаши, бирликни сақлаши керак. Агар бу хавфсизлик кафолатларининг бир қисми бўлса, айни муддао.
Хорижий контингент масаласида эса, у қайси давлатдан бўлишининг мутлақо фарқи йўқ.
«Агар биз НАТОда бўлмасак, ҳар қандай ҳолатда 1,5 млн аскарга эга армияга эҳтиёж бор. Бу ярашувдан сўнг Путинда қайта ҳужум қилиш истаги туғилиб қолмаслиги учун ҳам муҳим. Мана шу чинакам хавфсизлик кафолати бўлади. Путин ўзида ҳам 1,5 млн аскар, Украинада ҳам 1,5 млн аскар борлигини билиб туради. У келиб ўлиб кетмоқчи бўлса — марҳамат», — деди Зеленский.
Украина қўшимча қуролли кучларни қаерда керак бўлишини ҳам билади.
«Бизда рақамланган харита бор ва хорижлик ҳамкорларимизнинг контингенти айнан қаерларда зарур бўлиши белгиланган. Биз ҳар қандай позитив қарорларга тайёрмиз, келинглар, биргаликда ҳаракат қилайлик», — деди Зеленский.
Трамп билан алоқалар ва Путин билан учрашув
Зеленский Трамп унга шахсий телефон рақамини берганини ва исталган вақтда қўнғироқ қилишни айтганини таъкидлади.Украина президенти Трамп унга албатта ёрдам беришини таъкидлади.
Келгуси ҳафта ичида гўёки Россия вакиллари билан бўладиган учрашув тўғрисидаги миш-мишларни эса рад этди.
«Мен Россиядан биргина киши билан — Путин билан учрашаман. Шунда ҳам фақатгина Трамп, Европа ва Украина биргаликда ягона умумий режага эга бўлганимиздан сўнг.Шундагина Путин билан ўтириб, урушни якунлашимиз мумкин. Бошқа аллақандай муроса шартлари эмас, фақатгина мана шундай шарт билан мен у билан учрашишга тайёрман», — дея ўз чиқишини ниҳоялади Зеленский.
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
