23:01 / 03.03.2025

АҚШда инфляция тезлашиб, иқтисодий муҳитда беқарорликни оширмоқда

^{Фото: Reuters / Sarah Silbiger / File Photo}
2025 йилнинг январ ойида асосий истеъмол нархлари индекси — энергия ва озиқ-овқат нархларидан ташқари ҳисобланган инфляция — йиллик 5,5 фоизга ошди. Бу эса инфляциянинг узоқ муддат иқтисодиётда сақланиб қолиш хавфини кучайтирмоқда, деб ёзади The Economist.

Хавотирли жиҳатлардан яна бири – америкаликлар инфляциянинг узоқ муддат давом этишини кутмоқда. Мичиган университети ўтказган сўровга кўра, 2025 йил феврал ойида истеъмолчиларнинг инфляцион кутилмалари 4,3 фоизга етган, бу – 1979 йилдан бери энг юқори ўсиш ҳисобланади.

Трампнинг тариф сиёсати инфляцияга қандай таъсир қилмоқда?

Инфляциянинг кучайишидаги асосий омиллардан бири Доналд Трампнинг савдо сиёсати бўлиб турибди. Унинг маъмурияти импорт божхона тарифларини ошириш сиёсатини юритмоқда, бу эса нархларнинг янада ошишига сабаб бўлиши мумкин.

Мичиган университетининг тадқиқоти шуни кўрсатадики, истеъмолчилар орасида инфляция бўйича турли фикрлар мавжуд ва бу ноаниқлик 1980 йилдан буён энг юқори даражага етган. Трампнинг "тарифлар нархларни қисқа муддатда ошириши мумкин" деган баёноти аҳолининг хавотирларини янада кучайтирган.

Инфляция кутилмалари ўзини ўзи амалга ошириши мумкинми?

Агар истеъмолчилар нархлар ошишини кутса, улар маошларни оширишни талаб қилади, иш берувчилар эса ўз харажатларини қоплаш учун маҳсулот ва хизматлар нархини кўтаради. Бу эса инфляциянинг кучайишига олиб келади.

2025 йил январ ойида АҚШда иш ҳақлари йиллик 5,9 фоизга ошди, бу эса сўнгги йиллардаги энг юқори ўсиш ҳисобланади. Шунингдек, қимматбаҳо маҳсулотларни ҳозир харид қилиш яхшироқ, деб ҳисобловчи респондентлар 20 фоизга етган – бу охирги 30 йилдаги энг юқори кўрсаткич.

Федерал захира тизими қандай чоралар кўриши мумкин?

Федерал захира тизими инфляцияни жиловлаш учун узоқ муддатли фоиз ставкаларини юқори даражада ушлаб туриши мумкин, бу эса иқтисодий ўсишни секинлаштиради. Агар инфляцион кутилмалар пасаймаса, ФЗТ фоиз ставкаларини оширишни давом эттириши эҳтимоли бор.

Ҳозирча инфляция АҚШ иқтисодиёти учун энг катта муаммолардан бири бўлиб қолмоқда ва у келгуси ойларда маошлар, истеъмол харажатлари ва молиявий сиёсатга таъсир ўтказиши кутилмоқда.