Зеленский ва Трамп ўртасидаги можаро: тасодифми ёки режалаштирилган сценарий?

28 февраль куни Оқ уйда АҚШ президенти Дональд Трамп, Украина президенти Владимир Зеленский ва вице-президент Жей Ди Венс ўртасидаги учрашув дипломатик жанжал билан якунланди.

Трамп Зеленскийни Россия билан тинчлик музокараларига тайёр эмасликда, Венс эса АҚШни ҳурмат қилмасликда айблади. Бу ихтилоф туфайли томонлар Украинадаги фойдали қазилмалар бўйича келишувни имзоламади.

Meduza можаро ким томонидан бошлангани, бу тасодифий вазиятми ёки олдиндан режалаштирилган сценарийми, деган саволга жавоб топиш мақсадида бир қатор экспертларнинг фикрларини тўплади.

Экспертлар қарашлари: бу тасодиф эмас

Кўпчилик экспертлар ушбу можаро режалаштирилгани ва асосан Трамп ҳамда Венс томонидан уюштирилгани ҳақидаги фикрни қўллаб-қувватлайди.

🔹 Сем Грин (Лондон Қироллик коллежи, Россия тадқиқотлари институти)
"Бу тасодифий можаро эмас. Мюнхендан бошлаб Трамп атрофидагилар Украинани қандай қилиб тузоққа тушириш ҳақида гаплашаётганди. Агар ҳақиқий тинчлик келишувига эришиш имкони бўлмаса, кимнидир айбдор қилиб кўрсатиш керак эди. Бу айбдор, катта эҳтимол билан, украиналиклар бўлиши керак эди."

🔹 Филлипс O‘Браен (Сент Эндрюс университети, Шотландия)
"Трамп Зеленскийга босим ўтказиб, уни Путин учун қулай шартларда тинчлик келишувини имзолашга мажбурламоқчи бўлди. Зеленский буни рад этди. Натижада, Трамп очиқчасига Украина сукут сақлаши ва унинг шартларини қабул қилиши кераклигини таъкидлади."

🔹 Девид Ремник (The New Yorker бош муҳаррири, журналист)
"Давлат раҳбарлари бундай ишларни ўз-ўзидан қилмайди. Вице-президент Зеленскийдан миннатдорлик билдиришни талаб қилди. Бу эса жирканч намойиш учун баҳона эди."

Зеленскийни обрўсизлантириш учун сценарийми?

🔹 Керрин Васби Андерсон (Колорадо университети, коммуникация тадқиқотлари профессори)
"Трамп Зеленский билан учрашувни уни обрўсизлантириш ва куч позициясидан муомала қилиш учун уюштирган. Бу ҳолатни кинолардаги мафия бошлиқларининг хатти-ҳаракатларига қиёслаш мумкин."

🔹 Жеймс Лендейл (BBC дипломатик масалалар мухбири)
"Вице-президент Венснинг Зеленскийга нисбатан ҳужумкор муносабати унинг Трамп маъмуриятида кескин ва бақироқ ролни ўз зиммасига олганини кўрсатади. Бу дипломатик учрашувда ноодатий ҳолат."

🔹 Гретхен Карлсон (журналист, собиқ Fox News бошловчиси)
"Ҳатто Трампнинг ўзи бу учрашувнинг шоуга айланганини тасдиқлади. Бу режалаштирилган сценарий бўлган."

Қарши фикрлар: Зеленский нотўғри ҳаракат қилди

Бироқ, баъзи экспертлар можаро Зеленскийнинг хатти-ҳаракати билан ҳам боғлиқ бўлганини таъкидлашади.

🔹 Найжел Фараж (Британия парламенти аъзоси)
"Агар мен Оқ уйга келсам, костюм-шим ва тоза ботинка кийиб келган бўлардим. Зеленский нотўғри йўл тутди, у америкаликларни қўллаб-қувватламасалар, оқибат нима бўлишини таъкидлаб, нотўғри ёндашув намоён этди."

🔹 Жек Кин (АҚШ армиясининг истеъфодаги генерали)
"Зеленский музокарада нотўғри ҳаракат қилди. У агрессив ҳаракатлар орқали олдинги сафга чиқишга уриниб, Трамп ва Венсни ғазаблантирди."

🔹 Алексей Гончаренко (Украиналик депутат)
"Зеленский баҳсга киришмаслиги керак эди. У Қўшма Штатлар билан мулоқотни давом эттириш ва ҳамкорлик қилишни хоҳлашини аниқ кўрсатиши лозим эди."

Можаро томонларнинг қарама-қаршиликларини аниқлаштириб берди

Баъзи экспертлар можаронинг ўзи Оқ уй ва Киев ўртасидаги асл қарама-қаршиликларни очиб берганини таъкидлайди.

🔹 Александр Баунов (Берлин Карнеги маркази тадқиқотчиси)
"Бу олдиндан тайёрланган пистирма эмас, балки реал сиёсий зиддиятларнинг юзага чиқиши эди."

🔹 Дмитрий Колезев (россиялик журналист)
"Зеленский Трамп ва Венснинг айбловларига нисбатан эҳтиёткорроқ ёндашиши мумкин эди. Агар у танқидларга сабр билан жавоб берганида, ўзи учун фойдали натижага эришиши мумкин эди."

🔹 Кеми Бадено (Британия Консерватив партияси етакчиси)
"Зеленский – қаҳрамон, лекин у дипломатик мулоқотда эҳтиёткор бўлиши керак эди. Ҳар икки томон ўзаро нотўғри тушунишга йўл қўйди."

Зеленский ва Трамп ўртасидаги можаро – бу Украина ва АҚШ ўртасидаги муносабатларда жиддий ўзгаришлар бошланганини кўрсатади.

Бир томондан, бу можаро Зеленскийни дипломатик жиҳатдан обрўсизлантириш учун режалаштирилган ҳодиса бўлиши мумкин. Бошқа томондан, Зеленский ҳам АҚШ сиёсий жараёнларига тўғри ёндашмаган ва нотўғри реакция билдирган.

Трамп маъмурияти Киевни Россия билан тезроқ музокара ўтказишга мажбурлаш ниятида экани кўриниб турибди. Бу эса Украина учун жуда жиддий геосиёсий синовларни юзага келтириши мумкин.

Шу боис, келгусида Зеленский ва Украина раҳбарияти дипломатик ёндашувда янада эҳтиёткор ва стратегик ҳаракат қилишни ўйлаши талаб этилади. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг