Инсон саломатлигини сақлаш ва кунлик чарчоқдан сўнг тикланиш учун ойнаган ёки тунлик уйқунинг аҳамияти катта. Олимлар, кундалик турмуш тарзининг муҳим қисми сифатида, 24 соатнинг камида тўртдан бир қисми — яъни 6 соатини уйқуга сарфлашни тавсия қилмоқда. Аммо жониворлар ўзларининг уйқу режимлари билан фойдаланиб, ҳар хил жараёнларга мослашган. IFLScience нашрининг хабар беришича, баъзи жониворлар куннинг катта қисмини уйқуда ўтказса, бошқалари эса кун давомида фаол бўлишади.
Коала — уйқуга мослашган жонивор
Жониворлар орасида энг кўп ухлайдиган тур — Австралиянинг рамзи бўлган коала. Коала кун давомида 18-22 соат ухлаши мумкин. Унинг уйқаси билан боғлиқ асосий сабаб — унга тановул қиладиган эвкалипт баргларининг паст энергия қийматида. Эвкалипт барглари шакар ва крахмалдан фақат 5 фоизини ташкил қилади, шундан келиб чиққан ҳолда коала организмга жуда кам энергия олади. Энергия камлиги уларни уйқуга мослашган ҳолатга олиб келади, бу уларга энергияни тежаш ва ўсишни таъминлаш имконини беради.
Қизиқарли томони шундаки, эвкалипт барглари коала учун заҳарли бўлса-да, уларнинг организмда бу заҳарни ҳазм қила олишга мослашган махсус тизим мавжуд. Аммо бу тизимнинг катта камчилиги — жуда кўп энергия талаб қилишида. Шунинг учун коала куннинг катта қисмини уйқуда ўтказади ва ёқилғини сақлаш учун қувватни тежашга мажбур.
Чумолилар — уйқуга кўп вақт сарфламайдиган жониворлар
Аксинча, чумолилар ўзининг фаоллиги билан ажралиб туради. Олимлар орасида энг фаол жониворлардан бири бўлган олов чумоли кун давомида барча уйқу учун фақат 4 соат 48 дақиқа сарфлайди. Аммо бунга қарамай, бу чумолилар кун давомида 253 маротаба ухлаб олишади ва ҳар бир уйқу даври бир дақиқадан камроқ вақт давом этади. Бу уларнинг юқори фаоллигини ва доимий ишлаш қобилиятини кўрсатади.
Жониворлар орасидаги уйқу режимлари уларнинг экосистемадаги роли ва энергетик эҳтиёжларига мос келади. Коалаларнинг куннинг катта қисмини уйқуда ўтказиши уларнинг заҳарли ва паст энергияли овқатланиш тарзидан келиб чиқади. Чумолилар эса, ўз фаоллиги билан ажралиб туриб, уйқусиз, барча кун давомида ишлашга интилади. Бу жониворлар томонидан қўлланилаётган янги уйқу стратегиялари уларнинг табиий муҳитда омон қолишини таъминлайди.
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
