Исландия мудофаасини кучайтирмоқчи ва Европа Иттифоқига қўшилишни қайта кўриб чиқади

Сўнгги пайтларда хавфсизлик таҳдидлари ортиб бораётган бир вақтда, Исландия ўзининг мудофаа қобилиятини мустаҳкамлаш ва Европа Иттифоқига қўшилиш музокараларини қайта тиклашга қарор қилди. Бу ҳақда The Wall Street Journal нашри хабар бермоқда.

Қайд этиш жоизки, Исландия НАТО ташкилотига асос солган давлатлардан бири бўлса-да, унинг ўз қуролли кучлари мавжуд эмас. Мамлакат, шунингдек, ҳозирча Европа Иттифоқи таркибига ҳам кирмаган. Ўнлаб йиллар мобайнида исландияликлар тинч ва хавфсиз шароитда яшаб келган. Совуқ уруш даврида оролнинг Гренландия ва Норвегия ўртасида жойлашганлиги НАТО учун Совет Иттифоқининг денгиз флоти ҳаракатларини кузатиб боришда қулай база сифатида хизмат қилган бўлса-да, аҳоли ҳарбий таҳдидларни сезмаган.

Бироқ ҳозирги кунга келиб вазият жиддий ўзгарган. Россиянинг Арктика минтақасидаги ҳарбий фаолиятининг кучайиши, шунингдек, АҚШнинг Гренландияни қўлга киритишга бўлган интилишлари Исландияда хавфсизлик масаласини кун тартибига чиқарди.

2014 йилда Россия билан муносабатлар ёмонлашгач, АҚШ амалдорлари Исландиядаги Кефлавик авиабазасини тиклашни таклиф қилган эди. Исландия ҳукумати бу таклифни зудлик билан қабул қилиб, ҳудуддаги ҳарбий инфратузилмага катта сармоя киритган.

Гренландия ва Исландия АҚШ мудофаа стратегиясида муҳим аҳамият касб этади. Хусусан, Гренландия Россиянинг эҳтимолий ракета ҳужумларини эрта аниқлаш тизимида асосий рол ўйнаса, Исландия яқинидаги сув ҳудудлари Россия сувости кемалари учун стратегик йўл ҳисобланади. НАТО бу ҳудудни «Гренландия—Исландия—Буюк Британия чизиғи» деб атайди.

Исландия узоқ вақт давомида Арктика минтақасини ҳарбийлаштиришдан сақланиб келган бўлса-да, янги шароитларда мудофаа тизимини янада кучайтириш зарурияти пайдо бўлди.

«Исландияда ҳеч қачон ўз армиясини яратиш ғояси жамоатчилик томонидан қўллаб-қувватланмаган ва яқин вақт ичида ҳам бу ўзгариши эҳтимолдан йироқ. Лекин бу биз фаол мудофаа сиёсати ва халқаро иттифоқларга қўшила олмаймиз дегани эмас. Мудофаа соҳаси биз учун жуда муҳим», — дейди мамлакат бош вазири Криструн Фростадоттир.

Фростадоттир, шунингдек, мамлакатнинг Европа Иттифоқига қўшилиш тарафдори эканлигини билдирди. Унинг фикрига кўра, Исландия атрофдаги сиёсий воқеаларни диққат билан кузатиб бормоқда ва Европа Иттифоқига қўшилиш масаласи қайта кўриб чиқиладиган пайт келди.

The Wall Street Journal маълумотларига кўра, АҚШ собиқ президенти Дональд Трампнинг Гренландияни харид қилиш ҳақидаги баёнотлари ҳам исландияликлар орасида хавотирларни оширган. Бироқ мамлакат бош вазири Европа Иттифоқига аъзолик масаласида ўтказилиши мумкин бўлган референдум АҚШ ва Европа ўртасидаги бир танлов эмас, балки мамлакат келажаги учун муҳим стратегик қадам сифатида кўрилишини истамоқда.

Шундай қилиб, Исландия ўз хавфсизлигини таъминлаш ва Европа билан интеграцияни чуқурлаштириш борасида янги қадамларни ташлашга тайёрланмоқда. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!