Ҳафтанинг энг муҳим воқеалари: «Абадий жангга тайёр» Россия, Трампни пулга кўмган араблар

Ассалому алайкум. Бугун, 18 май, яна якшанба. Ортда қолаётган ҳафта Истанбулда Россия ва Украина ўртасидаги музокаралар бошлангани билан ёдда қолди. Лекин бу музокаралар кутилганидек жиддий ўтмади. Шунингдек, ҳафта давомида АҚШ президенти Трамп араб давлатларида пулга кўмилди. Қуйида ҳафтанинг энг муҳим воқеаларини эслаймиз.

Истанбул музокаралари

16 май куни Туркиянинг Истанбул шаҳрида Россия ва Украина ўртасида уч йил ичида илк марта тўғридан тўғри музокара ўтказилди. Бу учрашувни Россия президенти Путин таклиф қилганди. Киев бунга рози бўлди ва Зеленский шахсан ўзи энг юқори мартабали мулозимлари билан Туркияга йўл олди. Бироқ Путин музокарага бормади. Россия делегациясини унинг ёрдамчиси Мединский бошқарди. Худди уч йил олдин бўлгани каби.

Россиянинг ёндашувидан хафсаласи пир бўлган Зеленский ҳам музокарада ўзи қатнашмаслигини айтиб, вазир ўринбосарлари даражасида делегация юборди. Бу ножиддий музокараларда табиийки, урушни тугатиш бўйича ҳеч қандай келишув бўлмади.

Россия Суми ва Харкивни ҳам олиши мумкин

Истанбулдаги музокаралар ҳафтанинг энг муҳим воқеаси бўлгани учун унга кўпроқ тўхталишга мажбурмиз. The Economist мухбири ва украиналик депутат тарқатган хабарга кўра, Туркиядаги музокаралар давомида Россия делегацияси раҳбари Мединский руслар хоҳласа Суми ва Харкив областини ҳам эгаллаб олиши билан таҳдид қилган. Шунингдек, Украина делегацияси раҳбари Умеровга Россия абадий урушга тайёрлиги, Швеция билан 21 йил урушганини эслатган. «Сиз қанча уруша оласиз?» деб савол берган Мединский Укриана делегациясига.

Россия ўт очишни тўхтатишга кўнмади

Истанбул музокараларида Украина томони энг аввало ўт очишни тўхтатиш бўйича келишувга эришмоқчи эди. Бироқ Россия бунга кўнмади. Руслар урушни вақтинча тўхтатишни ҳатто муҳокама қилишни истамаган. Кейинчалик Россия делегацияси раҳбари Владимир Мединский бу ҳолатни изоҳлаб, Россия каналига интервю берди. Унинг сўзларига кўра, урушлар ва музокаралар доим параллел кечган. Урушни тўхтатиб, кейин музокара ўтказишни таклиф қилганлар тарихни билмас экан.

Трамп пулга кўмилди

АҚШ президенти Доналд Трамп ўзининг илк хорижий турнеси доирасида уч араб давлатига ташриф буюрди. Саудия, БАА ва Қатар Трампни басма-басига дабдаба билан кутиб олди: ҳали туялардан иборат кортеж дейсизми, ҳали соч рақсини ижро этаётган аёллар. Кутиб олишдан ҳам имзоланган ҳужжатлар дабдабалироқ бўлди. Саудия билан 600 миллиард долларлик, Қатар ва БАА билан 1 триллион доллардан ортиқ келишувлар имзоланди.

Бу келишувлар ҳарбий соҳа, самолётлар хариди ва сунъий интеллектга сармоя кўринишида бўлди. Хуллас, араблар Трампни пулга кўмди. Бу шартномалар шунчалик катта суммада бўлдики, ҳатто араблар Трамп Фаластинни тан олиши учун сармоя қилмоқда, деган гаплар чиқди. Нетаняҳу охирги вақтларда Трампдан аразлаб юргани инобатга олинса, бу вариантни ҳам истисно қилиб бўлмайди.

Трамп Жўланий билан учрашди

АҚШ президенти Доналд Трампнинг Сурия президенти, эндиликда Аҳмад аш-Шаръа бўлган Абу Муҳаммад ал Жўланий билан учрашганига алоҳида тўхталмасак бўлмайди, чунки бу чиндан уникал воқеа бўлди. Вашингтон кечагача Жўланийни дунёдаги энг хавфли террорчилардан бири деб ҳисоблар, унинг калласи учун мукофот пули эълон қилганди. Лекин энди АҚШ президенти у билан жилмайиб кўришиб, Сурияга қарши санкцияларни бекор қилишини айтди. Трамп шу тариқа Сурияга имкон беришини билдирди.

Трамп билан учрашуви энди Жўланийни тўлиқ легитим қилди десак бўлади. Чунки Сурия ривожланиши учун энди ҳеч қандай чеклов, тўсиқ қолмади. Энди фақат берилган имкониятдан фойдаланиб замонавий давлат каби ривожланиш керак.

Трамп ва Путин учрашуви

Ҳафта давомида Истанбул ва Арабистондаги баёнотлардан маълум бўлдики, Украинадаги уруш фақат Доналд Трамп ва Владимир Путин учрашганда якунланиши мумкин. Аввалига Трамп ҳам Истанбулга бормоқчи эди, лекин Путин Туркияга бормагани маълум бўлгач, АҚШ президентининг риторикаси ўзгариб, мен бормагач, Путин ҳам бормайди-да, дейишга ўтди. Хусусан, Арабистонга сафарини якунлаб қайтаётганда самолётда шундай деди.

Трамп давлат котиби Рубиони Туркияга Россия–Украина музокараларида қатнашиш учун юборганди, лекин бу ҳам содир бўлмади. Ахир Россиядан ҳатто Рубионинг даражасига тенг бирор дипломат келмаганди. Давлат котиби ҳам Трамп ва Путин учрашмаса, ҳеч нарса ҳал бўлмасигини очиқ айтди.

Журналистлар Трампдан Путин билан қачон учрашишини сўрашди. У эса БААга сафаридан кейин жон деб кўришган бўлиши, лекин ҳозир уйига бориб янги туғилган набирасини кўришни истаётганини айтиб жавоб берди. Путин билан учрашув муддати ҳақида балки 2-3 ҳафтада, деб жавоб берди. Шу тариқа Трампдан янги дедлайн эшитдик.

Ҳафта давомида яна бир учрашув муҳокама қилинди. Зеленский ва Путин ўртасидаги учрашув. Менимча, бу учрашув ҳеч қачон содир бўлмайди. Чунки Путин барчасини Трамп билан учрашувда ҳал қилмоқчи.

Бу сизларга етказмоқчи бўлган охирги хабаримиз эди. Албатта, ҳафта давомида дунёда кўп воқеалар бўлди, лекин Украинадаги урушни тугатиш бўйича уч йил ичидаги илк тўғридан тўғри музокара ва Трампнинг Ғазодаги фаластинликлар миллатдошлари араблар билан серияли учрашувлари барчасини босиб кетди. Ҳозир дунёда шу икки урушни тугатишдан муҳимроқ ҳеч қандай нарса йўқ ахир. Умид қиламиз, кейинги ҳафтада тинчликка яқинлашамиз...


Фотоколлаж Kun.uz «Замин»ни Telegram’да ўқинг!