JPMorgan: Россия-Украина урушида 2025 йил отишмалар тўхташи мумкин

Дунё миқёсидаги йирик молиявий институтлардан бири — JPMorgan Chase инвестиция банки геосиёсий хатарларни таҳлил қилиш бўйича янги марказ ташкил этди. Бу марказ мижозларга инвестициявий қарорлар қабул қилишда геосиёсий ўзгаришлар таъсирини баҳолашда кўмаклашади. Марказнинг илк ҳисоботи эса, диққатни Россия ва Украина ўртасидаги узоққа чўзилган низонинг якунланиши истиқболларига қаратди.

Банк таҳлилчилари ушбу уруш “эндшпил” — яъни якунловчи босқичга яқинлашганини таъкидлашган ва отишмаларни тўхтатиш шартлари 2025 йилнинг иккинчи чорагида, тахминан июль ойида шаклланиши мумкинлигини билдиришган.

Тўртта асосий сценарий ва уларнинг эҳтимоллари

Ҳисоботда урушни тўхтатиш ва Украина келажагини шакллантиришга оид тўртта эҳтимолий сценарий кўриб чиқилган бўлиб, ҳар бирининг амалга ошиш имконияти фоизларда кўрсатилган. Уларнинг барчасида Украина 1991 йилдаги чегаралари ва НАТОга аъзо бўлиши эҳтимоли четга сурилган.

«Жанубий Корея» модели (15%) — Европа қўшинлари Украина ҳудудида жойлашади, АҚШ эса исталган пайтда қайта жанг бошланса, зўр ҳимояни таъминлайди. Бу шароитда мамлакатга сармоя киритиш хавфи паст бўлади ва у қуролланган, лекин барқарор давлатга айланади.

«Беларус» модели (15%) — АҚШ ҳам, Европа ҳам хавфсизлик кафолатини бермайди. Украина Россия таъсири остидаги ноустувор, ярим мустақил ҳудудга айланиши мумкин. Бу сценарий Россиянинг максималистик мақсадларига эришишини англатади.

«Исроил» модели (20%) — Ғарб Украинага ҳимоя кафолатларини беради, аммо ўз қўшинларини жойлаштирмайди. Бу мамлакатни ҳарбийлашган ва доимий равишда урушга тайёр давлат сифатида шакллантиради.

«Гуржистон» модели (50%) — Геосиёсат маркази бу сценарийни энг эҳтимолий деб баҳолаган. Унга кўра, Украина урушдан кейин мустаҳкам кафолатларга эга бўлмайди, сиёсий беқарорликка юз тутади ва вақт ўтиши билан Россия таъсирига тушиб қолади.

Асосий омил — хавфсизлик кафолатлари даражаси

Ҳисобот муаллифлари АҚШ ва Европа томонидан Украинага таклиф этиладиган хавфсизлик кафолатларининг даражаси — қайси сценарий рўёбга чиқишини белгилайдиган бош омил эканини таъкидлашган. Агар Ғарб қатъий ва узоқ муддатли кафолатлар бера олмаса, Украина учун энг салбий вариантлар амалга ошиши хавфи юқори бўлади.

Инвесторлар учун хулоса ва хатарлар

Бу геосиёсий таҳлил JPMorgan’нинг мижозларига фақат сиёсий эмас, балки иқтисодий жиҳатдан ҳам муҳим. Урушнинг қай йўналишда ривожланиши — Украинадаги сармоя, инфратузилма ва бозор имкониятларига тўғридан-тўғри таъсир кўрсатади. Шу боис, инвесторлар учун урушнинг якунланиши ва унинг қандай шароитда содир бўлиши нафақат сиёсий, балки молиявий барқарорлик нуқтаи назаридан ҳам долзарб аҳамият касб этади.

Хулоса қилиб айтганда, JPMorgan геосиёсий марказининг прогнозлари Украина келажаги, шу билан бирга бутун Европа хавфсизлиги ва иқтисодий ривожланишига жиддий таъсир кўрсатади. Уруш якунланган тақдирда ҳам, сиёсий босимлар, ташқи таъсирлар ва хавфсизлик муаммолари сақланиб қолиши мумкин. Жаҳон бизнес ва сиёсат доиралари эса 2025 йил ёзигача отишмаларни тўхтатиш келишуви амалга ошадими, деган саволга жавоб излашда давом этмоқда.