Трамп Россияни санкция билан сиқмоқчи – Путин ён берадими?

Америка президенти Доналд Трампнинг сабри тобора тугамоқда ва у Россияга қарши навбатдаги санкциялар пакетини жорий қилиш ҳақида жиддий ўйламоқда. Бу ҳақда The Wall Street Journal нашри ўзининг ишончли манбаларига таяниб хабар тарқатди. Маълум бўлишича, Вашингтон маъмурияти Украинада урушни тўхтатиш учун музокаралар жараёнининг сустлиги ва Россия томонидан давом этаётган ҳужумлар туфайли жиддий хавотир билдирмоқда.

Газетага маълум қилган Америка ҳукуматининг юқори лавозимли манбаси таъкидлашича, Доналд Трампнинг атрофидаги асосий маслаҳатчилар унга Россияга қарши янги ва кескинроқ чораларни таклиф қилишмоқда. Бу таклифларнинг асосий мақсади – Россия президенти Владимир Путинга босим ўтказиб, уни можарони тўхтатиш ва тинчлик музокараларига қайтишга мажбурлашдир.

Бироқ, янги санкциялар Россиянинг банк тизимига қарши йўналтирилмайдиган кўринади. Манбага кўра, АҚШ маъмурияти Путинга босим ўтказишнинг бошқа самарали йўлларини изламоқда. Бу вариантлар орасида Украина расмийлари томонидан ҳам қўллаб-қувватланган, 30 кун давомида ўт очишни тўлиқ тўхтатиш ташаббуси ҳам бор. Ушбу таклифни амалга ошириш учун Россияни мажбурлаш мақсадида қўшимча чеклов чоралари кўрилиши мумкин.

Айни вақтда, Оқ уй раҳбари бу масалада аниқ қарор қабул қилмаган ва бу чоралардан воз кечиши ҳам эҳтимолдан ҳоли эмас. Лекин, Трампнинг атрофидаги расмийлар унинг бу масалада анча жиддий эканлигини таъкидлашмоқда.

Шунингдек, нашр хабарида қайд этилишича, АҚШ маъмурияти Россиянинг Украинага нисбатан ҳужумларининг кучайганидан ва тинч аҳоли орасида қурбонлар кўпайганидан катта хавотир билдирмоқда. Бундан ташқари, Россиянинг Украинадаги ҳарбий ҳаракатлари, глобал ҳамжамиятнинг турли дипломатик саъй-ҳаракатларига қарамасдан, давом этаётгани Вашингтоннинг сабрини тобора тугатмоқда.

Трампнинг атрофидаги манба маълум қилишича, у бир неча марта Путин билан тўғридан-тўғри мулоқот қилишга ҳаракат қилган, лекин бу мулоқотлар сезиларли натижа бермаган. Шу сабабли, энди санкциялар орқали босим ўтказиш ягона самарали йўл бўлиши мумкин деган қараш мавжуд.

Айниқса, Украина президенти Владимир Зеленский томонидан билдирилган 30 кунлик ўт очишни тўхтатиш таклифи халқаро ҳамжамият томонидан ҳам қизғин қўллаб-қувватланмоқда. Вашингтоннинг бу таклифни амалга оширишга уриниши, энг аввало, тинч аҳоли ҳаётини сақлаб қолишга қаратилган.

Бироқ, мутахассислар янги санкциялар Россиянинг иқтисодиётига жиддий зарба беришига ишонч билдиришмоқда. Бу эса ўз навбатида, Путинни музокаралар столига қайтишга мажбур қилиши мумкин. Ҳозирча аниқ маълумот йўқлиги сабабли, санкциялар қайси соҳаларга қаратилгани номаълумлигича қолмоқда.

АҚШнинг Россияга нисбатан кейинги қадамлари қандай бўлишидан қатъи назар, бу қарор халқаро ҳамжамият томонидан катта қизиқиш билан кузатилмоқда. Бундай кескин чоралар жорий этилса, бу Россия ва Ғарб ўртасидаги муносабатларни янада кескинлаштириши мумкин.

Бироқ, бу масалада Оқ уй якуний қарорни қабул қилмагани боис, яқин кунларда воқеалар ривожи қандай бўлишини олдиндан айтиш қийин. Ҳозирча эса барча нигоҳлар АҚШ президенти Доналд Трампнинг навбатдаги қадамларига қаратилиб турибди.

Украинадаги урушни тўхтатиш йўлида халқаро ҳамжамиятнинг дипломатик ҳаракатлари самара бермаса, санкциялар орқали босим ўтказишнинг кучайтирилиши эҳтимоли юқори. Бу эса Россия иқтисодиёти ва сиёсий манзарасига салбий таъсир кўрсатиши мумкин.

Хулоса қилиб айтганда, Америка маъмурияти ва Трампнинг кейинги ҳаракатлари нафақат Россия-Украина муносабатлари, балки бутун жаҳон сиёсатининг келажагига ҳам катта таъсир ўтказиши шубҳасиздир. Айни пайтда, бутун дунё жамоатчилиги мазкур масала бўйича Доналд Трамп қандай қарор қабул қилишини кутмоқда.

Фото: REUTERS/Maxim Shemetov/Illustration