Украина тинчлик меморандумини топширди, Россия ҳали ҳам жавоб бермади

Украинадаги урушни тўхтатиш бўйича олиб борилаётган дипломатик уринишлар яқин ҳафталарда янги босқичга ўтиши мумкин. The New York Times нашри хабар беришича, Украина томони АҚШга расман тинчлик меморандумини тақдим этди. Бу ҳужжат қуруқликда, денгизда ва ҳавода ўт очишни тўхтатиш қоидаларини ўз ичига олган 22 банддан иборат. Унга кўра, тузилган шартларнинг бажарилиши халқаро кузатувчилар томонидан назорат қилинади.

Меморандум бор, лекин икки томонлама эмас

Украинанинг юқори мартабали манбаларига таяниб, NYT ёзишича, Киев томони тинчлик жараёнини бошлаш учун барча тайёргарликни якунлаган. Ҳужжат аллақачон Вашингтонга юборилган ва АҚШ ҳукумати ундаги шартлар “оқилона ва етарли” эканини қайд этган. Бу ҳақда АҚШ президентининг махсус вакили Кит Келлог маълум қилди.

Унинг сўзларига кўра, Украина ҳужжат топширган бўлса-да, Россия томони ҳалигача ўз меморандумини тақдим этмаган. Бунга қарамасдан, Келлог Киевни музокаралардан воз кечмасликка чақирди. Унинг таъкидлашича, тинчликка эришиш учун “музокара майдонидан кетмаслик муҳим”.

Москвага узатилмаган меморандум ва кечикишлар

Украина ташқи ишлар вазири Андрей Сибига 30 май куни Россияни музокара жараёнини атайлаб кечиктираётганликда айблади. Унинг сўзларига кўра, Россия делегацияси ҳалигача ўзи ваъда қилган тинчлик меморандумини тақдим қилмаган. Бу ҳужжатсиз Киев 2 июнь куни Истанбулда ўтказилиши кутилган навбатдаги музокара босқичида иштирок этишни маъқул деб ҳисобламайди.

Сибига таъкидлаганидек, Украина олдига қўйган мақсад — аввало сулҳни таъминлаш, кейин эса кенг қамровли тинчлик келишувини муҳокама қилиш. Аммо Россия бу жараёнга бошқача ёндашмоқда: Кремль музокаралар фақат “асосий муаммоларни ҳал этиш”га қаратилиши лозим деб ҳисоблайди. Уларнинг фикрича, масалан, НАТОнинг шарққа кенгайиши каби муаммолар биринчи навбатда муҳокама қилиниши керак.

Зеленский: Россия вақтни чўзмоқда ва дунё ҳамжамиятини алдамоқда

Украина президенти Владимир Зеленский ҳам 29 май куни кечки мурожаатида Россиянинг ҳеч қандай меморандум тақдим этмаганини тасдиқлади. Унинг фикрича, Кремль урушни чўзиш орқали халқаро ҳамкорларни чалғитмоқда, дипломатик ҳимояни фақат вақт утказиш воситаси сифатида кўрмоқда.

Украина ташқи ишлар вазирлиги расмий вакили Георгий Тихий эса Россиянинг бу ҳужжатни топширишдан нега “қўрқишини” изоҳлади. Унинг таъкидлашича, Кремль реалликдан йироқ ультиматив талаблар билан чиқишга одатланган ва айнан шу сабабдан музокара платформасини расмийлаштиришдан бош тортмоқда.

Украинанинг тинчлик меморандумини АҚШга топшириши жиддий дипломатик қадам ҳисобланади. Бу ҳужжат урушни тўхтатиш учун аниқ механизм ва назорат усулларини таклиф этмоқда. Аммо Россия томонидан ҳеч қандай расмий ҳужжат тақдим этилмагани — музокаралар яна кечикишига олиб келиши мумкин.

Умид қилинади, 2 июнь куни Истанбулда бўлиб ўтадиган учрашувгача икки томон ҳам муваффақиятли ва тенгма-тенг асосда келишув имкониятини топади. Сулҳ — фақат сиёсий мувозанат билан эмас, балки ҳақиқий ирода билан таъминланади.

Фото: The New York Times