Украинадан тарихий зарба: «Паутина» операцияси қандай амалга оширилди?

Украина хавфсизлик хизмати (УХХ) томонидан амалга оширилган ва дунё ҳамжамиятининг катта қизиқишини уйғотган «Паутина» деб номланган махсус операциянинг тафсилотлари очиқланди. Бунга қадар кенг омма учун сир сақланган мазкур операция Россия ҳарбий авиацияси учун катта зарар етказишни мақсад қилганди. Украина томони расмий баёнотда бу миссиянинг муваффақиятли бажарилганини маълум қилди.

Украина хавфсизлик хизмати тарқатган хабарда маълум қилинишича, ушбу кенг кўламли ва ўта мураккаб операция натижасида Россиянинг энг муҳим стратегик авиация базаларида жойлашган самолётларнинг 34 фоизи йўқ қилинган. Тахминий ҳисоб-китобларга кўра, яксон қилинган ҳарбий авиация техникаларининг умумий қиймати 7 миллиард АҚШ долларига тенглашади. Айни шу рақам «Паутина» операциясининг қанчалик кенг қамровли ва жиддий бўлганини кўрсатиб турибди.

Мазкур операциянинг аниқ деталлари билан биргаликда Украина хавфсизлик хизмати раҳбари Василий Малюкнинг «Паутина» операциясининг схемаси ёнида тушган сурати ҳам тарқалди. Украина президенти Володимир Зеленский эса УХХ раҳбари билан учрашув ўтказиб, бу кенг қамровли махсус операциянинг натижалари ва батафсил ҳисоботларини тинглади. Зеленский бу операциянинг натижаларини юқори баҳолаб, унинг бутун дунё тарих дарсликларига киритилишига ишонч билдирди.

Президент Зеленский ушбу махсус операциянинг режалаштирилиши ва амалга оширилиши учун бир ярим йилдан ортиқ вақт кетганини таъкидлади. Аниқ қилиб айтганда, операциянинг дастлабки режаси тузилган кундан то унинг якунланишигача 1 йил 6 ой ва 9 кун ўтган. «Бу Украина мустақил тарзда режалаштирган ва амалга оширган энг узоқ муддатли ва энг муваффақиятли операциядир», деб қайд этди Зеленский ўзининг мурожаатида.

Операция доирасида жами 117 та махсус FPV туридаги дронлардан фойдаланилган. Бу дронларнинг ҳар бирини бошқарган операторлар ҳам айнан шунча миқдорда бўлган. Президентнинг айтишича, мазкур операцияни амалга ошириш учун Украина хавфсизлик хизматининг махсус бўлинмаси Россия ҳудудига ҳам кириб, у ерда махсус идора ташкил этган. Энг қизиғи ва айни пайтда энг кутилмаган тафсилотлардан бири шу бўлдики, бу «офис» Россиянинг Федерал хавфсизлик хизмати бошқармаси бинолари ёнида жойлашган эди.

Мазкур махсус операция доирасида 1 июнь куни Россиянинг бир неча минтақаларида – Мурманск, Иркутск, Рязан ва Иваново областларида жойлашган ҳарбий аэродромларга кенг кўламли дронлар ҳужумлари уюштирилган. Украина оммавий ахборот воситалари бу дронлар ҳужумларини ҳам айнан «Паутина» махсус операцияси деб аташди.

Ҳужумларда FPV-дронлари «Дягилево», «Оленя», «Белая» ва «Иваново» ҳарбий аэродромларига аниқ зарбалар берган. Мазкур дронлар аэродромлар яқинидаги йўлларга жойлаштирилган юк машиналаридан учирилган ва бу режа Россия ҳарбий қўмондонлиги учун кутилмаган зарба бўлди. Оқибатда Россия стратегик авиациясига қарашли 41 та муҳим ҳарбий самолёт, жумладан, А-50, Ту-95 ва Ту-22 М3 каби стратегик бомбардимончи самолётлар ёқиб юборилган.

Россия Мудофаа вазирлиги ҳам бу воқеани тан олишга мажбур бўлди. Россия ҳарбий идораси Украина томонидан ҳақиқатдан ҳам бир нечта областлардаги ҳарбий аэродромларга ҳужумлар амалга оширилганини тасдиқлади. Аммо уларнинг маълумотига кўра, фақатгина Мурманск ва Иркутск областларидаги аэродромларда «айрим авиация техникаларига зарар етказилган». Бошқа минтақаларда эса, Россия расмийлари таъкидлашича, «барча террорчилик ҳаракатлари муваффақиятли тарзда қайтарилган». Россия томони шунингдек, ушбу ҳужумларда ҳарбийлар ва тинч аҳоли вакиллари орасида жабрланганлар йўқлигини билдирди.

Украина хавфсизлик хизмати бу операцияни ўзини ҳимоя қилиш йўлидаги муҳим қадам деб ҳисоблайди ва буни бутун дунёга кўрсатишда давом этади. «Биз ўзимиз ва ўз ватанимизни ҳимоя қилиш учун барча имкониятларни ишга соламиз. Россия ушбу урушни тугатиш зарурлигини англаши керак», дейди Зеленский.

Мазкур воқеа дунё бўйлаб кенг муҳокамаларга сабаб бўлиб, ҳарбий экспертлар томонидан турлича баҳоланмоқда. Айрим экспертлар буни Украина томонининг стратегик ютиғи деб баҳоласа, бошқалари бу ҳужум Россиянинг ҳарбий имкониятларига жиддий таъсир қилмаслигини таъкидламоқда. Бироқ, бир нарса аниқки, бу миссия Украина-Россия можаросидаги муҳим бурилиш нуқталаридан бири сифатида тарихда қолади. Украина бу билан дунёга ўзининг мудофаа қобилиятини яна бир марта намойиш қилди ва буни халқаро ҳамжамият ҳам эътироф этмоқда.