Украинадаги литий конининг тақдири: Россия қўлидаги қимматли хазина ҳақида нималар маълум?

— Россия қўшинлари Донецкда қандай ҳудудни назоратга олди?

Сўнгги хабарларга кўра, Россия армияси Донецк вилоятидаги стратегик аҳамиятга эга бўлган Шевченко қишлоғи устидан тўлиқ назорат ўрнатгани маълум бўлди, деб хабар берди lefigaro.fr. Бу ҳудуд фақат ҳарбий нуқтаи назардан эмас, балки иқтисодий жиҳатдан ҳам жуда қимматли. Сабаби, айнан шу ерда Украинадаги энг истиқболли литий конларидан бири жойлашган.

— Шевченко қишлоғининг географик ва стратегик аҳамияти нимада?

Мазкур қишлоқ Днепропетровск вилояти билан чегарадош, фронт чизиғидан атиги уч километр масофада. Яқин атрофда — январ ойида Россия назоратига ўтган Велика Новосёлка шаҳри бор. Кўринишидан, қишлоқнинг шарқий қисмида жойлашган кон бир неча кундан бери рус ҳарбийлари назоратида.

— Литий конининг хусусиятлари қандай?

1982 йилда топилган Шевченко кони 40 гектар майдонни ўз ичига олади. Украина геологлари маълумотларига кўра, бу ҳудуддаги рудада литий олинадиган сподумен минерали миқдори 90 фоизга етади — бу эса уни Украинадаги литий осон олинадиган ягона конга айлантиради. Шунингдек, конда тантал, ниобий, бериллий, рубидий ва цезий каби нодир металлар ҳам мавжуд.

— Украинада яна қайси литий конлари бор?

Мамлакатда тўртта йирик литий кони бор, шулардан иккитаси — ғарбий ҳудудларда, Киев назорати остида қолган, қолган иккитаси эса — Азов денгизи яқинидаги Шевченко ва Крутая Балка — айни пайтда Россия назоратида.

— Бу кон нега халқаро майдонда шунча муҳим?

Литий — электромобиллар ва замонавий электрон қурилмалар учун аккумулятор ишлаб чиқаришда асосий элемент. Охирги йилларда унинг нархи кескин ошиб, стратегик ресурсга айланди. Европа учун Украинадаги литий захиралари — асосий муқобил манба. 2022 йилги маълумотларга кўра, мамлакатда 500 минг тоннагача литий захиралари бор — бу ҳатто Португалиядан кўп.

— Литий қазиб олишда қандай муаммолар бор?

lefigaro.fr нашри таъкидлаганидек, Украинада литий қазиб олиш осон эмас. Чунки конлар асосан қаттиқ тошларда жойлашган ва бу Лотин Америкасидаги тузли кўллардан литий қазиб олишга нисбатан анча катта сармоя талаб қилади. Инфратузилма, хавфсизлик ва транспорт муаммолари ҳам мавжуд.

— Россия ва Украина бу манба учун қандай ҳаракат қилмоқда?

Россия ушбу ҳудудни назоратга олиши билан, мамлакат учун стратегик аҳамиятга эга бўлган конлардан фойдаланиш имкониятига эга бўлди. Украина эса қолган конларини сақлаб қолиш ва литий экспортини йўлга қўйишга ҳаракат қилмоқда.

Хулоса
Шевченко қишлоғидаги литий кони устидаги назорат Россия ва Украина ўртасидаги иқтисодий ва сиёсий рақобатда янги босқични бошлаб берди. Глобал электромобил ва электрон қурилмалар саноати учун ушбу ҳудуддаги барқарорлик ва назорат масаласи халқаро аҳамиятга эга бўлиб бормоқда. Яқин йилларда ушбу конлар ким қўлида эканлиги нафақат минтақавий, балки Европа бозори учун ҳам ҳал қилувчи аҳамиятга эга бўлади. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!