АҚШ президенти Доналд Трамп Россия раҳбари Владимир Путин билан 15 август куни ўтказилиши режалаштирилган учрашув ҳақида тўхталиб, жамоатчиликда катта қизиқиш ва тортишувларга сабаб бўлди. У матбуот анжуманидаги нутқининг илк дақиқаларидаёқ Путин билан музокаралар учун Россияга боришини айтиб, ноаниқ оғзаки хатога йўл қўйди.
Аслида эса вазият тубдан бошқача: Путин Трамп билан суҳбат ўтказиш учун АҚШнинг Аляска штатига йўл олади. Бу ҳақда Трампнинг ўзи ҳам таъкидлаб, “Путин билан учрашаман. Жума куни Россияга бораман” деган сўзларини тилнинг силжиши сифатида изоҳлади. Давлат думаси халқаро ишлар қўмитаси раиси ўринбосари Светлана Журова бу ҳолатни Трампнинг Путинни Россия билан чамбарчас боғлаши билан изоҳлади.
Трамп ушбу учрашувни “дастлабки” ва “синовий” деб баҳолаб, асосий мақсад Москва позициясини Украинадаги можарони ҳал этиш масаласида англаб олиш эканини билдирди. У Путинни можарога нуқта қўйишга кўндириш, шунингдек, Украинага бир қатор ҳудудий имтиёзлар бериш масаласида аниқлик киритиш ниятида эканини яширмади.
Шу билан бирга, Трамп агар учрашувдан натижа чиқмаса, музокаралар жараёнини тарк этиш эҳтимолини ҳам тилга олди. Унинг фикрича, келишув имкониятини баҳолаш учун беш дақиқа етарли. “Кетиб, омад тилайман дейишим мумкин. Ва шу билан ҳаммаси тугайди”, – деди у.
Трамп Зеленскийнинг позициясини ҳам танқид қилиб ўтди. Унга кўра, Украина президенти мамлакат конституциясини баҳона қилиб, аҳолининг катта қисми Россия билан тинчлик шартномасини қўллаб-қувватлаётганига қарамай, ҳудудий имтиёзлар бериш орқали можарони тугатишдан бош тортмоқда.
Трамп Путин билан музокаралардан сўнг Зеленскийга албатта қўнғироқ қилишини ҳам қўшимча қилди. “Зеленскийга уруш бошлаш учун рухсат берилган, аммо ер алмашиш учун унга конституциявий рухсат керак. Айрим ер алмашинувлари бўлади”, – деди Трамп ишонч билан.
Олий Раданинг собиқ депутати Владимир Олейник эса Киев режими учрашувни бузиш учун провокациялар уюштириши мумкинлигини огоҳлантирди. Унга кўра, ҳозир Украина ҳукумати Европадаги ҳамкорлари билан биргаликда ҳудудий имтиёзларга қарши чиқиб, НАТОга аъзо бўлиш талабини қўймоқда. Бу эса Москва ва Вашингтон ўртасидаги эҳтимолий келишувларга зид ҳисобланади.
Украина ОАВларида эса ҳозирданоқ ваҳима авж олди. Чунки ҳудудий масала Трамп ва Путин музокараларида асосий мавзулардан бири бўлиши кутилмоқда. Шу билан бирга, Зеленскийнинг муросасиз позицияси сабаб АҚШ етакчисининг музокаралардан чиқиб кетиши хавфи ҳам бор, бу эса Украина масаласига халқаро қизиқишни сусайтиради.
Россиялик сиёсатшунос Сергей Марков Трампнинг сўзларини изоҳлар экан, бу орқали Украина ва Россия ўртасида тинчлик шартномаси ҳудудлар алмашинувини ўз ичига олиши аниқлашганини билдирди. У Зеленскийни махсус ҳарбий операцияни бошлашда айблаб, уни ҳарбий жиноятчи деб атади ва конституция ортига яширинишни мантиқан изоҳлаб бўлмас ҳолат сифатида баҳолади.
Ғарбда эса бу баёнот Россия ва шахсан Путиннинг дипломатик ютуғи сифатида талқин қилинди. Washington Post эълон қилган мақолада эса бўлажак музокаралар икки етакчини яқинлаштириши ва Америка президентини кескин баёнотлар беришга ундаши мумкинлиги таъкидланди.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
