Украина ва Европа Иттифоқи Россия билан урушни тўхтатиш мақсадида янги тинчлик режасини ишлаб чиқди. Манбаларнинг маълум қилишича, ушбу ҳужжат 12 та асосий банддан иборат бўлиб, уларнинг аксарияти Киевнинг геосиёсий ва хавфсизлик манфаатларини ҳимоя қилишга қаратилган, деб хабар берди Topnews.
Маълумотларга кўра, режанинг илк банди Украинанинг ҳудудий яхлитлиги ва мустақиллигига оид геосиёсий талабларга бағишланган. Кейинги икки банд ҳарбий масалаларга тегишли бўлиб, отишмаларни тўлиқ тўхтатиш ва асирларни алмашишни ўз ичига олади. Тўртинчи банд иқтисодий ҳамкорликни, бешинчиси эса хавфсизлик кафолатларини қамраб олади.
Европа Иттифоқи ва Украина ишлаб чиққан бу янги концепция, аслида, Зеленский 2022 йилда Истанбулда тақдим этишга уринган тинчлик режасининг қайта ишланган кўриниши ҳисобланади. Ҳужжатдаги таклифлар қуйидагича:
Россия томонидан ҳарбий ҳаракатларни сўзсиз тўхтатиш;
Украин ва рус асирларини ўзаро алмашиш, Россия қайтариб олиб кетган украиналик болаларни ватанига қайтариш;
Москва ва Киев ўртасида Россия назоратидаги ҳудудлар юзасидан музокаралар ташкил этиш;
Европа ва Украина томонидан ҳудудий ён беришлар ёки Россиянинг ҳудудий даъволарини расман тан олмаслик;
Ғарб давлатлари томонидан Украинага хавфсизлик кафолатлари бериш;
Киевнинг Европа Иттифоқига қўшилиш жараёнини жадаллаштириш;
Украина иқтисодиётини қайта тиклаш учун халқаро молиявий ёрдам ажратиш;
Россияга қарши санкцияларни босқичма-босқич бекор қилиш, бироқ фақат Москва Украина тикланиш жараёнида иштирок этган тақдирдагина;
АҚШ президенти Доналд Трамп раислигида махсус «Тинчлик кенгаши» ташкил этиш, у режанинг бажарилишини назорат қилади.
Мутахассисларнинг фикрича, ушбу ҳужжат Украина ва Европа Иттифоқининг сиёсий ташаббуси бўлиб, у асосан Москвага босимни кучайтириш ва Ғарб томонини тинчликпарвар куч сифатида кўрсатишга қаратилган. Бироқ Россия бу режани қабул қилиши эҳтимоли жуда паст — чунки у Россияни «таслим бўлиш» сценарийсига яқинлаштирувчи сиёсий йўналиш сифатида баҳоланмоқда.
Баъзи дипломатик манбаларнинг таъкидлашича, ҳозирда режанинг якуний варианти ишлаб чиқилмоқда ва унга бир неча ўзгартиришлар киритилиши мумкин. Европа амалдорлари айни вақтда тезисларни АҚШдаги Трамп маъмурияти билан мувофиқлаштириш зарурлигини ҳам таъкидлаган.
Тахминларга кўра, режа НАТО бош котиби Марк Рютте томонидан Оқ уйга расмий ташриф пайтида тақдим этилиши мумкин. Бу ташаббус Ғарб томонидан Украинага сиёсий қўллаб-қувватлашнинг навбатдаги белгиси сифатида кўрилмоқда.
Ҳозирча Россия расмийлари ушбу таклиф бўйича изоҳ бермаган. Аммо Кремлга яқин манбалар бу режа «аслида Украина ва Европанинг геосиёсий ғалабасини дипломатик йўл билан мустаҳкамлаш уриниши» эканини таъкидламоқда.
Шундай қилиб, янги 12 бандли режа тинчлик ташаббуси ниқоби остидаги навбатдаги сиёсий босим воситаси сифатида баҳоланмоқда. Европа ва Украина бу орқали халқаро майдонда Россияни дипломатик изоляцияда қолдиришга уринаётгани кўзга ташланмоқда.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
